داپيل۱۴د ۱۹۸۸زکال دژينوا تړون اود شورويانو وتل

 وړاندې له افغانستان څخه د پخواني شوروي اتحاد پوځون د همدغه تړون د لاسليک وروسته وکوچيدل لاملونه او  ۳۰کلونهm agha (2)پاېلی څه شوی ؟

زما په اند لاملونه تر ټولو اهم په لاندې توگه گڼم .

 اول  دختيځ او لوديځ زبر ځواکونو په تقابل کې د شوروي اتحاد کورنۍ لانجۍ ، شورروي اتحاد دلويديځ سره په قاره پيما وسلو جوړلولو  کې پاته راتلل، دافغان جگړی نه گټل ، د شوروي دوخت کمونست گوند  دزاړه پالو سياست والو کمزوري ،او خپل مينځې ستونزی.

دويم  .دافغانستان د خلق دموکراتيک گوند دمشرانو تر منځ د بی باوری اوپر مقام غوښتنو، برلاسي اويکتازی کول او دشوروي مشرانو لخوا دافغان مشران تر مينځ توپيري چلند .

 دريم   په شوروي او افغانستان کې » يوگوندي ديکتاتورانه  سياست اود دموکراسی نه شتون.

څلورم   دژينوا د تړون له مخی دامريکا او شوروي لخوا د متخاصيمو خواوته د مرستو بنده ول ولی په عمل کې شوروي خپلی مرستی بندی کړیاو د لويدځ لخوا مرستی څو ځله زياتوالی .

 5 په شوروي کې د گرباچوف واکمنيدل اوله افغانستان څخه د خپلو پوځونو دايستلو طرحه.

6 د شوروي کمونست گوند مشرتابه پرېکړه د ببرک کارمل پر ځای دداکتر نجيب الله واکمنيدل.

7 دشوروي د بهرنيو چارو وزير شيورنازي اود امريکا د بهرنيو چارو وزير ليدنه .

8 د شوروي ادفغانستان امريکا او پاکستان داستازو له خوا د ژينوا د تړون لاسليکول .

زما په اند کله چی شوروي  په خپل راتگ سره کومه مثبته پاېله لاسته رانه وړه او په نړېواله بڼه له سختو مخالفتونو او ستونزو سره مخ شو په اقتصادي لحاظ هم زيانونه وگالل،  دخپل پوځ زيات شمېر کسان يي ووژل شول زيات يې ټپيان شول د افغانستان د حکومت او حاکميت پر وړاندی دامريکا متحدو ايالاتو او په ټوله نړې کې پلويانو يې لکه پاکستان ، ايران غرب، عربانو، شيخانو، حتی د چين د خلکو جمهوريت دافغان واکمنۍ د پر ځولو دشوروي اتحاد پر وړاندی د هر ډول مادي او معنوي مرستو څخه ډډه ونه کړه وسلی، پيسی د پاکستان د نظاميگرو او اي ايس اي په واک  ور کړل دورځی تر ۶۰۰ ساعتونو زيات تصويري شفاهي تبليغات دشوروي او افغان واکمنې پر وړاندی سرته رسيدل د هيواد په کور د ننه هم خورا زېاتی ستونزی او ناخوالی وی. زيات افغانان د جنگ جگړو هوايي بمبارمانو له امله پاکستان، ايران او غرب ته کوال شول.

دوخت حاکم رژيم اودافغانستان د خلکو دموکراتيک گوند د مشرتابه تر مينځ جدي مخالفتونه اود شوروي اتحاد کمونست گوند د مشرتابه توپيري چلند د گوند په مينځ کې د څو ډلو سره جلا کاذبی اړېکی جوړول، د ک،گ،بی په واسطه دخاد اداره په ټوله واکمنې حاکمول اود زيات امتياز ور کول،دافغانستان ملي وسلوال پوځ بی باوري د شوروي اتحاد په مرسته د ۴۰ زريز گارد جوړيدل دوخت ددفاع وزير شاهنواز تڼي او داکتر نجيب الله دوخت جمهور ريس او په کل کې ټول واک تر مينځ د ستونزو پيداکيدل، دشوروي سلاکارانو مکارانه لاسوهنه،د دفاع وزارت مربوط د ۷۰ تنو لوړ رتبه جنرالانو ډگروالانو زنداني کول دخاد اداری له خوا شکنجه او بد رفتاري دببرک کارمل د پلويانو اوداکتر نجيب الله تر مينځ سخت مخالفتونه د شوروي سلاکارانو او مشر تابه لاس وهنه د شورويانو دوتلو سره د کارمل سرسخت مخالفت کول ، کله چی شورويانو پر وتلو پېل وکړ لومړنې  د شوری يو غنډ د ننگرهار څخه ووت زه دغه وخت هلته گوندي مسول وم کله چی په ميټيگ کې ددوی دوتلو په اړه ما وينا کوله بهرني زياتره ژورنالستان هم ول  دکار مل پلويانو د مخالفت اواز پورته کړ  دخپلو پلويانو يو شمير هلته مظاهره وکړه په هر حال دو ی له ننگرهار نه ووتل زمو ۱۱ پلی فرقه  ددوی ځايونه ونيول .دوخت حاکم حکومت لدی سره سم دشوروي د سلاکارانو او مشرانو په مشوره د مجاهيدينو سره د روغی جوړې سياست چی بهر کې يې طرحه شوی وه اعلان کړ.د يو گوندي سياست پر ځای يو شمېر کوشنيو سياسي گوندونولکه سازا، جازا، او نورو ته اجازه ور کړه په حکومتي څوکو کيو يو شمېر غېری گوندي کسان پر دندو وگمارل ، د مستقلانه دفاع له پاره کار پېل کړ خو په تاسف چی دا ټولو نويوو طرحو مثبته نتيجه ور نکړه. لامل دا وو چی خپل ځواکمن گوند يي توکړی توکړی کړ ملي اوردو باندی باور مندي کمه شوه خاص گارد دشورويانو په سلا اود هغوی په مدرنو وسلو جو شو. په شمال کې د همدی گوند قوي مليشه لرونکې جنرال دوستم ،جنرال مومين،دشورا نظار سره متحد شو، په ۱۳۶۹ ل کال د پاکستان په مستقيمه لار ښونه دخوست ولايت دزياتی محاصری نه وروسته سقوط شو قاضي حسين احمد او حکمتيار د اي ايس اي لخوا ددی نندای او خوښې په مراسمو کې ول.دارزگان گارنيزون په ۱۳۶۹ کال کې سقوط وکړ.کنړ ولايت اوداره يو شمير خلک د حکومت په پريکړه ننگرهار ته را نقل شو.په جلال اباد دامريکا متحدو ايالاتو او پاکستان داي ايس اي او بی نظير بوټو د پاکستان د وخت د وزيرانو شورا مشره يو پلان له مخې د۱۳۶۷ کال  پر ننگرهار يرغل پېل کړ .شوروي اتحاد په ۱۹۹۱ ز کال د مجاهيدينو سره د جوړ جاړي له پاره يو شمير مشران مسکو ته وبلل   پاکستان ويل چی که د شوروي پوځونه ووزي دافغان حکومت د څو ساعتو مقاومت نشي کولای . په کابل هم راکيټونه راتل د شوروي اتحاد مرستی ټولی يو طرفه بندی شوی .د ملگرو ملتونو لخوا د ۵ فقرو وړانديز له پاره کار پېل شو د ملگرو ملتو استازي په ليدنو کتنو پېل وکړ خو په تاسف چی شوروی د شمال ټلوالی سره په خاصه توگه داحمدشاه مسعود سره ځانگړې اړيکې درلودلی دداکتر نجيب الله په گوند کې هم د د ۱۶ د کب د۱۳۶۸ کال د دفاع وزير شاه نواز تڼې او داکتر نجيب الله تر مينځ ستونزی يو شمير زيات افسران ، ملکي کادرونه او مشران زنداني شول او يو شمير بيدون له محاکمې شهيدان کړل شول ،بله خوا د ببرک کار مل پلويانو په مرکز او شمال کې د جميعت سره نوی جبهه پرانستله په گارنيزون، گارد  او خپله حاکمه ډله په دوه بر خو ويشل شوه.

 پاېله دا شوه چی د ملگرو ملتونو ۵ فرقيز پروگرام پر ځای په پاکستان ک د اي ايس اي په لارښونه عبوري حکومت جوړ په جبل سراج کې  د داکتر نجيب الله دوخت د بهرنيو چارو دوزير عبدالوکيل او نيبي عظيمي ددفاع لومړې مرستېال داحمدشاه مسعود سره بله توره موافقه لاسليک شوه د گارنيزون له خوا د شمال مليشي اود احمد شاه کسان کابل ته دجنرال دوستم په الوتکو کې را وستل شول، په پاکستان کې جوړ شوی حکومت هم کابل ته را ننوتل او واک يې تر لاسه کړ ، ناورين وژل چور غلا عام وژنه پېل شوه.پاکستان بيا د طالبانو نوی پروژه د القاعدی او نورو ترهگرو ډلو ظهور اود عرب او امريکا حضور او نور ډرامې دوام .

م اقا شيرزاد 20190217

Comments are closed.