مزایا ومضرات عضویت افغانستان در سازمان تجارت جهانی

رفیعی
سازمان تجارت جهانی (WTO)World Trade Organization یک سازمان بین المللی است که قوانین جهانی تجارت را تنظیم و اختلافات بین اعضا را حل و فصل میکند مقر این سازمان در ژنو سویس است و بیش از (۱۶۰) عضو دارد .
اهداف عمومی این سازمان ارتقای سطح زندگی،تامین اشتغال کامل در کشورهای عضو؛توسعه،تولید و تجارت و بهره اوری از منابع جهانی؛ دستیابی به توسعه پایدار حفظ محیط زیست و افزایش سهم کشورهای در حال توسعه وکمتر توسعه یافته در رشد تجارت بین المللی اعلام گردیده است .
سازمان تجارت جهانی یکی از سازمان های است که در راه جهانی شدن در سطح بین المللی به حمایت سازمان ملل متحد و سازمان های تخصصی وابسته به آن تلاش میکند.
در بعد اقتصادجهانی،صندوق بین المللی پول،بانک جهانی وسازمان تجارت جهانی سیاست جهانی سازی را در پیش گرفته اند و بااستفاده از ابزارهای که در اختیار دارند،کشور های مختلف جهان را به سمت سیاست های شان سوق میدهند وهرگاه کشوری در این راستا حرکت نکند تحت فشار قرار داده شده ومنزوی میگردد.
عملکرد این سه سازمان نوع اجبار را برای حضور اقتصاد های ملی در فرایند اقتصاد جهانی بوجود آورده است؛به عنوان مثال اگر کشوری به عضویت سازمان تجارت جهانی که متولی اصلی تجارت آزادانه و تحرک کالا ها و خدمات در سطح جهان است در نیاید قادر به رقابت صادراتی و حضور موفق در بازار های جهانی نخواهد بود و این سازمان برای دستیابی به اهداف تعین شده،اصولی را تدوین کرده است که کشورهای عضو بائیست به آن پای بند باشند ودر صورت پایبند نبودن،مجازات علیه آنها اعمال می شود .طبق این اصول اگر کشوری امتیاز بازارگانی یاتعرفه ای را درمورد یکی از کشور های عضو اعمال میکند این امتیاز یا تعرفه در مورد تمام شرکای تجاری عضو سازمان تجارت جهانی تعمیم می یابد؛به استثنای این که همگرایی های اقتصادی مانند اتحادیه های گمرکی چندکشورمربوط وجود داشته باشد این سازمان سایر پیمان های تجارتی مانند اتحادیه اروپا را به رسمیت می شناسد وکشور های عضو تنها با وضع تعرفه ها میتوانند از صنایح داخلی حمایت کنند وپس از حذف موانع تجاری غیر تعرفه ای کشور هاتعرفه های گمرکی خود را تثبیت می نمایند و بابتدریج آنرا کاهش میدهند و امادر موارد معصولات زراعتی کشور های که به مشکلات پرداخت مواجه می باشند استثناقایل شده است . همچنان مطابق اصول این سازمان برای کمک به رقابت محصولات تولیدی درکشورهای در حال توسعه برقراری نظام تعرفه های ترجیحی به اهداف اعطای امتیاز تجاری به بعضی از قرارداد های این کشورهامجاز است وکشورهای مجاز نمی توانند اقدام به فروش زیر قیمت (Dum Ping) نمایند.
سیاست سازمان جهانی تجارت و دونهاد معتبر دیگر اقتصاد جهان ( بانک جهانی , وصندوق وجهی پول) کشورها را مجبور به پا گذاشتن دریک دوره کوتاه مدت در عرصه اقتصاد جهانی می نمایند که تبعات منفی مانند از میان رفتن صنایع نوپا افزایش بیکاری بالارفتن توام گسترش فساد مالی واداری وافزایش فاصله طبقاتی را در پی دارد.برون رفت اقتصاد های ملی از مقابله با این نوع مشکلات بستگی به خصوصیات اقتصادی ـ اجتماعی وفرهنگی کشور ها نیز دارد درصورت آمادگی های لازم کشور ها افزایش منافع صورت میگرد وهیچ نوع مشکلی بوجود نمی آید اما در موجودیت مشکلات عقب مانی وعدم آمادگی های لازم تبعات منفی آن بیشتر وعمیق تر خواهد بود.
افغانستان کشوری است که مانند سایر اقتصاد های ملی خواسته ویا نا خواسته به سمت اقتصاد جهانی کشانیده می شود .عضویت افغانستان در سازمان تجارت جهانی ( WTO) قبل از همه نیاز مند به کارگیری سیاست های گسترده آزاد سازی تجاری و تولیدی و تغیر قوانین ومقررات اقتصادی می باشد که طی چهارده سال اخیر گام های معین در زمینه برداشته شده است .
بنابر امضای قرار داد وزارت تجارت وصنایع بااتحادیه اروپا زمینه پیوستن افغانستان با اتحادیه تجارت جهانی مساعد گردیده بود تااینکه گام نهایی در قوس ۱۳۹۴ برداشته شد امید میرود تااین تغیرات تاثیرات گسترده بر اقتصاد کشور و امنیت اقتصادی داشته باشد وزمینه های لازم سرمایه گذاری های خارجی وداخلی در کشور بوجود آید .
عضویت در اتحادیه جهانی تجارت موقف وجایگاه سیاسی واقتصادی افغانستان را درسطع جهانی ار تقا می بخشد وزمینه های لازم را غرض دسترسی به بازار های جهانی مساعد ساخته و امکانات بیشتر اشتغال ایجاد خواهد گردید . امکانات حل مشکلات تجاری وترانزیتی باکشورهای همسایه ومنطقه امکان پذیرگردیده است.
افغانستان هم اکنون با چالش های مهم تجاری با برخی از کشور های همسایه از جمله پاکستان مواجه است وسرمایه گذاری های لازم خارجی صورت نگرفته بنابرآن پیوستن افغانستان باسازمان تجارت جهانی در حل مشکلات ترانزیتی وبهبود وضعیت اقتصادی در صورت مدیریت موثر کمک خواهد کرد ومیتواند ریسک سرمایه گذاری را کم نماید.
واماباید توجه نمود که تولیدات محدود داخلی ونقش ضعیف افغانستان در تجارت بین المللی موجودیت فساد اداری وفساد گسترده در گمرکات کشور دسترسی ما رابه بازارهای جهانی محدود نموده است کشور ما میتواند با عضویت در این سازمان به مراکز مهم تولیدی که کالا هارا به نرخ ارزان عرضه می نمایند دسترسی پیدا کند حالا انکه ما برای عرضه در بازار های جهانی چیزی نداریم بنابر ان پیوستن افغانستان به سازمان تجارت جهانی در کوتامدت اهمیت حیاتی نخواهد داشت.
تجارب جهان نماینگر آنست که پیوستن کشورهای کمتر توسعه یافته مانند افغانستان به این سازمان مضراتی در پی دارد؛معلوم نیست که آیا وزارت تجارت وصنایع افغانستان غرض رفع عواقب آن چه نوع تدابیری روی دست گرفته است . زیرا کشورهای ضعیف از لحاظ اقتصادی که نقش کمتر در تجارت بین المللی دارند با پیوستن به این سازمان سیاست های اقتصادی و تجاری کشورهای قدرتمند برآنها تحمیل میگردد .
از اینکه پیوستن به سازمان جهانی تجارت برای کشور ما عواقبی چون انفعال در حوزه تجارت وازدست رفتن رشد تولیدات داخلی را نیز در پی داردباید از هم اکنون مسئولین امور متوجه آن باشند و غرض رفع مضرات ومشکلات بعدی تدابیری وقایوی در زمینه اتخاذ نمایند.

Leave a Reply