شهر کابل پایتخت کشور مان افغانستان بوده که مرکز کلتوری سیا سی اداری اجتماعی تجارتی و فرهنگی کشور بوده که در ابتدا آ غاز زندگی در کابل یعنی3500 سال قبل باشندگان در نزدکی سواحل دریای لوگر که دارای زمین های زراعتی حا صل خیز وآب بوده وبعدا در تپه زمرد (بالاحصار فعلی) اولین هسته های کابل را گذاشتند که از همین تپه زمرد جنوبآ شما لآ شرقآ وغربآ انکشاف نموده کابل فعلی از آن مشتق گردیده است.
در ابتدا شهر کابل چند صد خانه وار بوده که بعدآ انکشاف نمود که دهات چاردهی کابل مشتمل چند ین ده بود نفوس شهر انکشاف یافته تپه زمرد قبلی و مهاجرین ولایات افغانستان بود . باید متذکرشد که شهر کابل بدون کدام پلان شهری از همان آغاز زندگی شهروندان انکشاف نموده که بعدآ در زمان شاه امان الله که ماستر پلان شهری توسط یکی از کمپنی ها ساخته و طرح ودیزاین گردد که نشد .
شهر کابل تا سال 1343بیدون ماستر پلان شهری بود. در سال 1343 ماستر پلان با تمام محاسبات ضروری و خدماتی ابتدایی شهری برای 800هزار نفر طرح دیزاین و ترتیب گردید در همان مقطع زمانی آب ضرورت شهروندان که آب های سطحی نیمه سطحی وآب دریای کابل که در زراعت استفاده میشد.. برای شهروندان همان وقت کفایت میکرد باید متذکر شدکه آب های متذکره بدون اینکه از کدام تصفیه خانه بگذ رد ویا تصفیه گردد مستقیمآ در اختیار شهروندان قرار میگرفت چون آبهای متذکره ظاهرآ شفاف وپاک به نظر میخورد . مقدار سختی نرمی بکتریا…….در آبهای متذکره هیچ نوع محاسبات وجود نداشته از آن استفاده می گردید. درهمان مقطع زمانی که در شهر کابل در حدود 800 هزار نفر زندگی مینمود صرف از هر پنح تن یک نفر در کابل پایتخت کشور به سیستم قسمآ فرسوده آب آشامیدنی دسترسی داشت که اکثرآ شهروندان شهر کابل از آبهای چاهای نیمه عمیق آبهای جذب باران برف و یا تانکر های آب وابسته بوده اند البته منابع آب به گونه فزاینده مورد استفاده بیش از حد قرار گرفته وآلوده میشود . این امر به صحت مردم لطمه زده بویژه کودکان مصاب به امراض گوناگون میشود.
انکشاف سیاسی واقتصادی نیز از آن متضرر میگردد. در شهر کابل مشکل تنها کمبود آب نیست بلکه در نل های زنگ زده موجود آب نیز از اثر زنگ زده گی وایجاد شگافهای فراوان الی 50 در صد آب جاری ضایع میگردد .
آبهای آشامیدنی ایکه در کابل صحت شهروندان را تهدید میکند ذیلا ذکر میگردد:
1-حفر چاه جذب فا ضلاب .
2- حفرچاهای آب بصورت غیر فنی وتختیکی بدون دیتای تحقیقات هایدرو جیولوژی آبهای زیر زمینی را ملوث ساخته که باعث امراض گوناگون شده است .
3-حفر چا های عمیق غیر معیاری .
4- حفر چاه های نیمه ارضی .
5- استفاده از آبهای سطحی .
6—فروش آبهای نیمه سطحی و زیر زمینی که از طرف اشخاص و افراد غیرمسول به شهروندان شهر کابل تهیه میگردد چون اکثرآ شهروندان شهر به آب آ شامیدنی ضرورت دارند البته بدون در نظر داشت معیار های فنی چاه حفر شده وبخاطرپر کردن جیب های خویش آب آنرا به همشهریان بفروش میرسانندباید گفت که آبهای متذکره بدون اینکه بعد از تصفیه وپاکسازی در اختیار شهروندان قرارگیرد مستقیمآ از چاه گرفته توسط تانکر های خویش بفروش میرسانند . در این جا باید افزوده شود که شهروندان درمقابل بدست آوردن آب ضرورت خویش پول تادیه مینمایند به عوض آب امراض را خریداری مینمایند در این بخش کدام منبع واداره ایکه مراقبت نماید که مانع این جریان شود وجود ندارد . باید افزود که منبع کنترول کننده بعد از گرفتن سمپل و فرستادن آن به لابراتوارمربوطه بعد از تثبیت نمودن اینکه آب متذکره چقدر با عث شیوع امراض گوناگون میشود ویا قابل استفاده است یا خیر..اماریکه به اساس سروی ومحاسبات سا لیان پار یعنی سال 1365 وزارت محترم معادن صنایع وقت ریاست محترم تحقیقات جیوانجینری – هایدروجیولوژی ذخایر منابع آب های زیر زمینی شهر کابل را در فی ثانیه 4.2 متر مکعب پیش بینی شده بود که درهمان مقطع زمانی مقدار ضرورت آب صحی آشامیدنی شهروندان 20 متر مکعب در فی ثانیه بوده. بنآ در هر ثانیه ریاست محترم آبرسانی وقت شهر کابل 13متر مکعب آب صحی آشامیدنی کمبود داشت و همچنان جهت سرسبزی شهر کابل در زمینه پیشنهاد وجود داشت که بالای دریای کابل ولوگر بند آبگردان اعمار گردد تا باشد مشکل آبیاری ساحات سبز را مرفوع بلآخره نیز قابل یاد ها نیست که جهت ایجاد یک زیربنای آبرسانی در مراکز شهر ها و همچنان یک سیستم پایدار آبرسانی ودفع فاضلات ایجاد میگردید که تا فعلآ وجود ندارد.
پروژه های آبرسانی شهر کابل که تا حال موجود بوده که از فرسودگی نیمه فعالیت دارند.
–- پروژآبرسانی کارته پروان
— شبکه آبرسانی قلعه فتح الله
—- تاسیسات آبرسانی پروان سوم
—– شبکه آبرسانی وزیرآباد
—- شبکه آبرسانی شاه شهید
— شبکه آبرسانی غرب پنجصد فامیلی
— پروژه آبرسانی افشار
—- شبکه دو صد فامیلی
—- شبکه آبرسانی رحمن مینه
—- پروژه بی بی مهرو
— شبکات آبرسانی کارته 3 و4
شبکات متذکره سالیان قبل احداث گردیده اکثرآ استهلاک شده و یا نیمه کاره میباشد به این معنی که آب مورد نیاز را تهیه ننموده و شبکات متذکره در حالت فعلی قابل استفاده نیست و نمی باشد بایست تمام تاسیسات متذکره قابل تجدید و بازسازی است که باید تمام شبکات تجدید گردد تا باشد مقدار آبیکه در محاسبات انجینری در نظر گرفته شده از پروژه های متذکره بدست آورده وتوزیع گردد.
از طرف دیگر نبود کانالیزاسیون شهری شهر کابل آبهای زیر زمینی زا نیز ملوث میسازد و باعث بوجود آمدن انواع امراض گردیده است.
ندانستن محاسبات دقیق و درست منسوبین ومسولین سکتوری در تهیه آب آشامیدنی نیز ایجاد مشگلات نموده است . و همچنان منسو بین درجه اول وزارت محترم شهرسازی و با شاروالی کابل بدون اینکه بعد از سروی ومحاسبات دقیق در ایجاد کانالیزاسیون شهری اقدام عملی مینمود که در شهر کابل وضع صحی شهروندان از نقطه نظر نداشتن آب صحی آشامیدنی به طور نسبی مرفوع و تضمین میگردید .
در حال حاضر می بینبم که شهر سازی که وظیفه اصلی شان اقدام موثر در رابطه به ایجاد محیط زیست مصئون است وظایف خویش را انجام نداده وبر مشکلات همشهریان بخاطر طرح وتطبیق شهرکسازی پرداخته است که در زمینه مشکل جدید را وزارت محترم شهرسازی ایجاد نموده است. قابل ذکر است که شهرک ساختن در قدم نخست ایجاب دو نوع تحقیقات را میکند:
1-تحقیقات جیوانجینری
2-تحقیقات هایدروجیلوژی
که در شهرک سازی وزارت محترم شهر سازی چنین اسناد و دیتایی وجود نداشته وبنظر نمیخورد که مقدار ضرورت آب تمام شهرکهای ایکه از طرف وزارت محترم شهر سازی در این آواخر طرح دیزاین و تطبیق گردیده در هیچ کدام آن محاسبات آب صحی آشامیدنی وجود ندارد چه رسد به خدما ت شهری و محیط زیست مطمین که حق مسلم هر شهروند است .
دوستان تا اینجا که گفته آمدیم همه مشکلات آب مواد فاضله ومحیط زیست مطمین از نظر جفظ الصحیه محیطی که حق مسلم هر شهروند است. تذکردادیم قرار معلوم مسولین درجه اول سکتوری همه مشکلات را به دوش شهروندان شهر کابل انداخته اند گویا شهروندان خود سر به حفر چاه فاضل آب وبدرفت جذب در خانه و بیرون خانه های شان می پردازند که
با عث ملوث شدن آبهای زیر زمینی میشود باید افزود محترم ریس صاحب تنظیف شاروالی کابل و مسولین درجه اول سکتوری وزارت محترم شهرسازی شما خود آگاهی دارید که نقشه های تیپیک قبل از سالهای 1365 طرح ودیزاین گردیده و از طرف شاروالی وقت نیز در اختیار مردم شهر گذاشته شده واکثرآدر شهر کابل تطبیق نیز گردیده است شما خود مسول درجه اول تطبیق کننده پروژه های متذکره میباشید . پس چرا از کندن چاه های نامبرده شاکی هستید . چرا جلو آنرا نمیگیرید . لطف نموده همان نقشه های سپتیک قبلآ طرح شده را در اختیا ر شهروندان قرار داده وآنرا عملا تطبیق نمایند تا با شد مانع تخریب و تهدید آبهای متذکره شوید .
پیشنهاد میگردد :
1-اولیای امور پروژه های شبکات تهیه آب آشامیدنی صحی و دفع فاضلات را به اساس ضرورت مردم ایجاد اداره وتوسعه دهند .
2-در کنا ر سیستم آبهای صحی آشامیدنی دستگاهای کوچک فاضلات را احداث واز طریق کار زار های معلوماتی سطح اگا هی شهرئندان شهر کابل را پیرامون اهمیت آب آشامیدنی پاک وصحی و اقدامات حفظ الصحه محیطی را ارتقا ودرآن عرصه اقدام عملی انجام پذیرد .
3-تمام چاه هایکه در سالهای قبل حفر گردیده ومقدار آبدهی آن نیز تثبیت گردیده وتا حال شامل سیستم آبرسانی نگردیده ( استیشن لوگر…فرورفتگی خیرخانه مینه..) را فعال و شامل سیستم نمایند.
4- چون آب فعلی دریای لوگر که درروی زمین جریان دارد از کدام سرچشمه معین سرازیر نگردیده بلکه آب دریا متذکره در زیر زمین جریان داشته که ضرورت آّب مورد نیازشهر کابل را میتواند مرفوع سازد بنآ بالای دریای متذکره چاه عمیق حفر گردیده وبه شبکات وصل وتمدید گردد.
5-همچنان تا حال کدام سیستم وقانون مشخص استفاده از آبهای زیر زمینی ویا منابع زیر زمینی از طرف اولیای امور بنظر نمیخورد اگر در زمینه استفاده آبهای زیر زمینی سیستمی ویا قوانینی ایجاد نگردد حفر چاه ها بدون اگاهی فنی علمی و استفاده غیر صحی آن نیز با عث شیوع امراض میشود . در اینجا با ید بفزایم که استفاده زیاد آب بدون داشتن آگاهی فنی خلاف موازین صحی بوده که در آینده مشکلات را در زمینه ایجاد مینماید که مدیریت آن ضروری است.
امید مسولین و اولیای امور در زمینه لطف نموده مشکلاتی ایکه تذکر رفت توجه نموده در رفع آن اقدام عملی نمایند تا باشد شهروندان محیط زیست مطمین داشته باشند .
انجینر سید سرور تابش