زلمی یا قیوم؟

8 صبح : محمود کرزی، برادر حامد کرزی و از طرفداران پروپاقرص عبدالقیوم خان کرزی در انتخابات سال آینده، در گفتگویی با بخش پشتوی بی‌بی‌سی گفته است که نشست «جرگه تفاهم» در ارگ، به نفع عبدالقیوم خان کرزی فیصله کرده است. چند روز پیش حدود ۱۲۰ رییس قبیله و متنفذ محلی به کابل آمدند. هدف روسای قبایل این بود که نامزدان متعدد متعلق به قبیله درانی را وادار به کناره‌گیری به نفع یکی از آنان کنند.

رییس‌جمهور حامد کرزی نیز در محور این چانه‌زنی‌ها قرار دارد. به روایت محمود کرزی، عبدالقیوم خان کرزی و زلمی رسول دو نامزدی که ادعای داشتن رای درانی‌ها را دارند، به سران قبایل اختیار تصمیم‌گیری نهایی داده بودند و حالا این سران به نفع عبدالقیوم خان کرزی و زیان زلمی رسول فیصله کرده‌اند.
به‌گفته آقای محمود کرزی «جرگه تفاهم» از زلمی رسول خواسته است، به نفع عبدالقیوم خان کرزی، از نامزدی‌اش منصرف شود. موضع حامد کرزی اما در این میان بسیار جالب است.
محمود کرزی به بی‌بی‌سی گفته است که حامد کرزی فیصله «جرگه تفاهم» را رد کرده است و از آنان خواسته است، از عبدالقیوم خان کرزی بخواهند به نفع یک نامزد دیگر منصرف شود. محمود کرزی در مورد نامزد مورد نظر حامد کرزی به بی‌بی‌سی چیزی نگفته، اما به‌گفته برخی از اعضای «جرگه تفاهم» و اطلاعاتی که به بیرون درز کرده، حامد کرزی به سران قبایل گفته که بهتر است عبدالقیوم خان کرزی به نفع زلمی رسول، از نامزدی‌اش منصرف شود.
بسیاری از خبرنگاران از قول منابع موثق در ارگ، روایت می‌کنند که حامد کرزی به‌صراحت گفته است که نامزد مورد نظر او زلمی رسول است و می‌خواهد عبدالقیوم خان کرزی به نفع او بگذرد. به‌گفته این منابع، حامد کرزی به «جرگه تفاهم» گفته است که نمی‌خواهد این تصور ایجاد شود که گویا او از برادرش در انتخابات ریاست‌جمهوری پیش رو پشتیبانی می‌کند. ظاهرا تلاش‌های سران قبایل به همین دلیل به بن‌بست رسیده است، اما چانه‌زنی‌ها برای رسیدن به فیصله نهایی ادامه دارد.
قیوم کرزی در محافل گوناگون گفته است که دوست دارد برادرش حامد کرزی بی‌طرف بماند و خودش به هر قیمتی تا پایان رقابت‌ها کنار نرود. قیوم خان کرزی می‌داند که رای درانی‌ها به‌ویژه شاخه بارکزایی- پوپلزایی آن را دارد و می‌تواند به‌عنوان نماینده سیاسی آنان وارد شود. شاید به همین دلیل است که محمود کرزی در مصاحبه‌اش با بی‌بی‌سی گفته، بهتر است زلمی رسول به فیصله «جرگه تفاهم» احترام بگذارد. زلمی رسول اما از آغاز روی حمایت احتمالی حامد کرزی حساب باز کرده بود.
زلمی رسول شاید فکر می‌کند که حامد کرزی به‌دلیل شرایط حاکم بر جهان و گفتمان دموکراسی مدرن، نمی‌تواند از برادرش پشتیبانی کند. انتقال قدرت از یک برادر به برادر دیگر را هیچ کسی، به انتقال دموکراتیک قدرت سیاسی به‌معنای واقعی آن تعبیر نمی‌کند. زلمی رسول گمان می‌کند که به‌دلیل تبار بارکزایی و وفاداری‌اش به حامد کرزی، می‌تواند حمایت او را جلب کند. به گمان اغلب که آقای زلمی رسول با همین محاسبه وارد پیکارهای انتخاباتی شده است. معاونان او هم، چنین چیزی در ذهن دارند.
احمدضیا مسعود معاون اول زلمی رسول، سال گذشته در گفتگویی با ۸صبح، زلمی رسول را یکی از نامزدان احتمالی حامد کرزی در انتخابات سال ۱۳۹۳ خوانده بود. آن زمان احمدضیا مسعود در نقش اپوزیسیون حامد کرزی حضور داشت و وقتی که اتحاد انتخاباتی فرو پاشید، به‌عنوان معاون اول، به تیم زلمی رسول پیوست. این‌که واقعا در مافی‌الضمیر حامد کرزی چه می‌گذرد، کسی نمی‌داند، اما تحولات اخیر نشان می‌دهد که موضع‌گیری اخیر او در مورد فیصله «جرگه تفاهم» از دو حال بیرون نیست. تحلیل اول این است که آقای حامد کرزی به واقع می‌خواهد از برادرش حمایت کند. شاید حامد کرزی می‌خواهد در پوشش فیصله «جرگه تفاهم»، از نامزدی برادرش قیوم خان کرزی حمایت کند.
در صورت پافشاری جرگه به نامزدی قیوم خان کرزی، حامد کرزی با آن‌که ظاهرا نمی‌خواهد، احتمال آن می‌رود که به این فیصله گردن نهد. آقای کرزی می‌تواند در آینده استدلال کند که او مخالف نامزدی برادرش بود، اما عبدالقیوم خان کرزی نامزد «جرگه تفاهم» بود و او با دل ناخواسته تسلیم این فیصله شد. بر مبنای این تحلیل شاید حامد کرزی در روزهای آینده، فیصله سران قبایل را بپذیرد و از زلمی رسول بخواهد که از اردوی نامزدان انتخابات بهار سال آینده، بیرون شود. تحلیل دیگر می‌تواند این باشد که حامد کرزی، به واقع از زلمی رسول حمایت می‌کند. اگر خواست حامد کرزی واقعا همین باشد، مخالفتش با فیصله «جرگه تفاهم» و وادارسازی اعضای آن به حمایت از نامزدی آقای رسول، می‌تواند میزان سهم و نفوذ کرزی‌ها را در ستاد انتخاباتی زلمی رسول و در حکومتی که در صورت پیروزی تشکیل خواهد داد، به حد اکثر ممکن برساند.
اگر سناریو واقعا همین باشد، زلمی رسول در آینده به نیابت از حامد کرزی کشور را اداره خواهد کرد. حامد کرزی حق دارد که به یک نامزد مشخص رای دهد و از حوزه نفوذی خودش بخواهد که به او رای دهند، اما اگر حامد کرزی با استفاده از امکانات و منابع دولتی از نامزد به‌خصوصی حمایت کند، این امر علاوه بر این‌که اختلاف‌های درون‌قومی پشتون‌ها را افزایش می‌دهد، سبب بروز بحران سیاسی در کشور پس از اعلام نتیجه نهایی انتخابات نیز می‌شود.
چانه‌زنی‌های اخیر حامد کرزی با «جرگه تفاهم» بر سر نامزدانی است که مدعی نمایندگی از درانی‌هااند و با آجندای تداوم قدرت درانی‌ها- که در واقع پوششی برای تداوم اقتدار کرزی‌ها است- وارد انتخابات شده‌اند؛ اگرچه به‌صورت علنی در این مورد چیزی نمی‌گویند. این امر نامزدان پشتون غیردرانی را خشمگین ساخته است. روشن است که داکتر عبدالله به‌عنوان یک نامزد غیرپشتون، اصلا مشمول این چانه‌زنی‌ها نیست. اگر حامد کرزی با استفاده از تمامی امکانات و منابع دولتی به نفع یک نامزد درانی وارد میدان شود، این امر اختلاف‌های درون‌قومی پشتون‌ها را افزایش خواهد داد، اپوزیسیون را خشمگین خواهد کرد و بی‌اعتمادی سیاسی کنونی را به یک بحران تمام‌عیار بدل خواهد ساخت. به نفع حامد کرزی، روند جاری سیاسی، دموکراسی و ثبات کشور است که رییس‌جمهور در انتخابات آینده، غیرجانبدار بماند.‬