شهر کابل پایتخت ج-ا-ا مرکز سیاسی، اداری، اجتماعی، تجارتی، کلتوری و فرهنگی کشور بوده که بیشتر از 3500 سال عمر داشته در ابتدآ در سواحل دریای لوگر نسبت موجودیت زمین های زراعتی حاصلخیز ایجاد وبعدآ نسبت مسایل سوق الجیشی در دامنه تپه زمرد (تپه بالاحصار) و دامنه کوه های شیر دروازه و آسمایی استقرار یافت. شهر کابل الی 1343 بدون کدام پلان رشد نموده اولین ماستر پلان  شهر کابل در زمان شاه امان الله خان تدوین گردیده مگر موردتطبیق قرار نگرفت –  در سال 1342 ماستر پلان شهر کابل توسط انستیتیوت شهر سازی مسکو برای (800) هزار نفر در ساحه (23780) هکتار زمین طرح ودیزاین گردید.         

در سال (1349) ماستر پلان جدید به اساس ماستر پلان قبلی از طرف مؤسسات خاص یونسکو ملل متحد طرح ودیزاین گردید.

بعد از کودتای 7 ثور آخرین ماستر پلان شهر کابل به مساحت (33240) هکتار زمین را احتوا میکرد که تقریبآ برای دومیلیون نفوس پیشبینی شده بود.

• فوند رهایشی (23) میلیون مترمربع در نظرگرفته شده بود.
• ساحات سبز (309.4) میلیون متر مربع در نظر گرفته شده بود.
• ساحات کوهیاداری ساحات خدماتی درنظر گرفته شده بود.

تطبیق ماستر پلان فوق الذکر (30) سال در نظر گرفته شده بود تا شهر کابل مطابق  نورم های تعیین شده ماستر پلان در مدت پیشبینی شده اعمار گردد.

در ساحات رهایشی کم منزل:

از اثرعدم توجه مسؤلین نواحی شاروالی کابل – شهر کابل به طور خود سرانه اعمارگردیدهدرساحات رهایشی بلند منزل که در ماسترپلان نشان داده شده ساختمانهای متذکره بدون در نظر داشت نورم های شهر سازی وپلان های تفصیلیماستر پلان وخصوصیات پروژه ایهر کس مطابق به ذوق و سلیقه خود به اعمار ساختمانها پرداخته است.

ساحات تجارتی نیز مطابق به پلان های مطروحه اعمار نگردیده نقشه های دیزاین شده در ساحات متذکره تطبیق نگردیده همه ساحات متذکره بطور خود سر اعمار گردیده است.

شهرک های رهایشی:-

شهرک های متذکره خلاف تمام موازین قانونی (نورم های شهر سازی ساختمانی پلان های تفصیلی  تخنیکی  ماستر پلان…) اعمار گردیده  بادر نظر داشت اینکه مطابق ضرورت مبرم همشهریان وشهروندان شهر کابل تطبیق نگردیده بلکه بخاطر پر کردن جیب های اشخاص وافراد دولتی و سرمایدار ساختنآنها اعمار گردیده است.

1. شهرک رهایشی آریا
2. شهرک طلائی
3. شهرک سلیم کاروان
4. پروژه مکروریان 5 و 6
5. 10 منزله مکروریان چهار
6. شهرک پل محمود خان (گلبهار تاور)
7. پروژه بلاکهای رحمان مینه
8. بلاکهای رهایشی تهیه مسکن
9. ساختمانهای بلند منزل شرکت ساختمانی اونکس
10. کمپلکس رهایشی و تجارتی گلبهار سنتر

باید افزود که در قدم اول شهرک سازی خلاف تمام موازین و معیار های ماستر پلان شهر اعمار گردیده است. اگر ضرورتبه اعمار شهرک جدید احساس میشد بایست به عوض شهرک سازی شهر بزرگ دیپلوماتیک بعد از طی مراحل و موازین قوانین شهر سازی اعمار تا مشکلات شهر کابل حل نگردیده ماستر پلان شهر %30تا فعلآ تطبیق نگردیده است. در مراحل شهرک سازی در قدم اول دو تحقیقات در ساحه اعمار شهرک مطروحه صورت میگیرد

1. تحقیقات جیوانجنیری
2. تحقیقات هایدروجیولوژی

که برویت تحقیقات متذکره پلانهای تفصیلی وتخنیکی خویش را ساخته ونقشه های ساحات متذکره برویت پلان های تخنیکی طرح و دیزاین و تطبیق میگردد. که در هیچ یک از شهرک ها چینین نشده است . اکثرآ غاسبین زمین های دولتی به اعمار شهرک ها پرداخته اند که هیچ نوع خدمات شهری در شهرکهای متذکره مد نظر گرفته نشده است. همچنان اکثراً فاقد حفظ صحیحه محیطی میباشد. البته هیچ نوع نورمهای صحی در نظر گرفته  نشده است. اکثراً صاحبان قدرت بدون در نظرداشت مشکلات شهروندان واهالی شهر کابل جهت غضب زمین های دولتی و شخصی بطور خود سرانه و به اعمار شهرک ها پرداخته اند. که برعلاوه اینکه مشکلات بی سرپناهی شهروندان و باشندگان شهر کابل را رفع کنند چینین نشد. بلکه زورمندان مافیایی زمین و قاچاقبران مواد مخدر تمام ساحات رهایشی اعمار شده را تصاحب وبه قیمت های گزاف به مردم بی سر پناه قرار داده اند که اکثرآ قدرت خریداری اپارتمانهای متذکره را ندارند و هنوز هم بی خانه وبی سرپناه استند. قابل یاد دهانی است که تعداد دیگر هم از بی بندوباری دولت سوء استفاده نموده به اعمار بلاک های خود سرپرداخته و یا خانه های رهایشی کم منزل را به بلاک های چند طبقه یی اعمار که دارای چندین اپارتمان رهایشی بوده که بعد از اعمار و به قباله عرفی به نیازمندان به فروش می رسانند چون بلاکهای خود سر فوق الذکر نزد شاروالی کابل کدام رسمیت ندارد که به قباله شرعی بفروش برسانند در بلاک های متذکره هیچ نوع خدمات شهری و بهداشتی و معیارهای شهرسازی در نظر گرفته نشده است بطور مثال یکتعداد بلاکها در کارته چار نهر درسن واکثرساحات دیگر اعمار گردیده است.

سیلبرهای شهر کابل:

شهر کابل مطابق پروفایل ایکه دارد دارای چندین سیلبر میباشد که سالیان قبل توسط مهندسی وپلانسازی وقت سروی و نقشه های آن دیزاین شده بود اما تا حال دیده میشود که در هیچکدام آنها تطبیق نگردیده. سیلبر های فوق را می توان از آنها یاد آوری نمود شهر کهنه، دامنه کوه عاشقان وعارفان، سیلبر های ساحه دهمزنگ، سیلبر دامنه کوه سخی، سیلبر قولچکان، سیلبر مقابل باغ با لا، سیلبر های حصه اول خیرخانه مینه وغیره که هیچ یک از سیلبرهای متذکره اعمار نگردیده بلکه شاروال در زمینه هیچ آگاهی هم ندارد باید متذکر شد اگر سیلبرهای متذکره مطابق سروی ودیزاین آن اعمار نگردد شهر تا ابد تحت تهدید خواهد ماند.

رد آبهای سطح الارضی:

سروی ونقشه های رد آبهای سطح الارضی قبلا توسط مهندسی پلانسازی وقت (مرحوم انجنیر شکور) تکمیل و ترتیب شده بود که تا فعلاعرصه تطبیق پیدا نکرد ویا تا حال تطبیق نگردیده است. شهریان کابل در موسم سرماه وزمستان عین بارنده گی های موسومی چون رد آبهای سطح الارضی وجود ندارد به مشکل مواجه میگردند که همه همشهریان شاید مشکلات از نقطه نظر رد آبهای سطح الارضی آگاهی دارند که در این سالها شاروالی کابل در زمینه هیچ نوع توجه مبذول نداشته ویا تا حال از مشکلات شهروندان خبر ندارد. 

پاک کاری شهر ازمواد جامد:  (Solid Waste)

انتقال مواد فاضله جامد در شهر کابل تا حال بطور غیر فنی، علمی وتخنیکی از نواحی شهر جمع آوری گردیده و به خارج از شهر انتقال میگردد در ساحاتیکه مواد جامد فاضله انداخته میشود بدون معیار های صحی وفنی بوده قابل یاد هانی است که جهت انتقال مواد جامد متذکره باید شاروالی کابل مطابق به معیارهای فنی صحی و تخنیکی شهر کابل را به چهار زون تقسیم مینمود  ودر هر زون متذکره مرکز ترانسفراستیشن اعمار میگردید که در زون های متذکره پروسه ذیل بایست در نظر گرفته میشد. ریسایکلینگ مواد متذکره توسط یک گروپ فنی و انتقال مواد متذکره به ساحات دفن کثافات و یا فابریکه های بی ضرر ساختن کثافات  و موادیکه قا بل احیای مجدد ویا ریسایکل است انتقال آن به فابریکه های مربوطه. باز هم باید متذکر شد که جمع آوری کثافات به نوع ایکه جریان دارد شهروندان را کمک نمی کند بلکه امراض جدید را در شهر پخش و نشر میکند.

آب آشامیدنی صحی:-

در سال 1365 شهر کابل در حدود 8.9 صد هزار نفر نفوس داشت در همان مقطع زمانی ریاست آبرسانی شهر کابل در فی ثانیه به مقدار هفت متر مکعب آب تهیه مینمود. ضرورت شهروندان در فی ثانیه به مقدار بیست متر مکعب آب بود که در هر ثا نیه سیزده متر مکعب کمبود آب صحی احساس میشد  به این معنی که  ذخایر و تصفیه خانه های همان زمان نمی توانستند مشکل آب صحی شهروندان را تکافو نماید. نظر به آمار جدید فعلاً در شهر کابل در حدود شش میلون نفر زنده گی می کند که نظر به محاسبات دست داشته ضرورت آب صحی آشامیدنی در فی ثا نیه به مقدار 201 متر مکعب میباشد که این آب اشد ضرورت شهروندان شهر کابل می باشد .قرار معلوم تا حال در تمدید منتاژ و توسعه ذخایر و تصفیه خانه های آب کدام اقدام صورت نگرفته است. برعلاوه اینکه تصفیه خانه جدید اعمار نگردیده ممکن داشته های قبلی نیز به یغما برده شده باشد.

سرکهای شهر کابل:-

سرکهای شهر کابل اکثرآ مطابق ماستر پلان تطبیق نگردیده است. تا حال شهر کابل سرک حلقوی تکمیل شده ندارد. در ماستر پلان منظور شده شهر کابل سه نوع سرک حلقوی وجود دارد که قرار آتی است.

1. سرک حلقوی مرکزی
2. سرک حلقوی وسطی
3. سرک حلقوی مرزی

باید متذکر شد که هیچ کدام از سرکهای متذکره تطبیق وتکمیل نگردیده است ویا در تطبیق آن نقیصه وجود دارد و همچنان آنعده سرکهای که اعمار شده در شهر کابل مشکلات همشهریان را تکافو و یا حل نمیکند.    سرکهای متذکره به کیفیت خیلی پائین اعمار گردیده و اکثرآ اسفالت نگردیده است. اضافه با ید نمود که با عث خرابی سرک دو چیزعمده است.

1. خاک
2. آب

قبلا در رابطه به رد آبهای سطحی شهر کابل معلومات ارایه گردید که شهر کابل تا حال رد آب سطحی ندارد چطور میتواند سرکهای شهر در مقابل حوادث جوی و سرما بی ضرر بماند اگر به نورم های بالا هم اعمار گردد بی تاثیر نخواهد ماند. شهر کابل مطابق ماستر پلان تدوین شده چندین تیب سرک در نظر گرفته شده که تیپ های آن قرار آتی میباشد.

(A,B C.D,E)

اگر در رابطه به سرکها کتابها نوشته کنیم هنوز هم کفایت نمی کند بنآ همینقدر کافیست که بگوئیم سرکهای شهر مطابق پلانهای که در ماستر پلان شهروهمچنان به معیارهای تخنیکی که در ماستر پلان ثبت شده است اعمار وتطبیق نگردیده است.

ترانسپورت شهری:-

شهر کابل سه دهه قبل دارای ترانسپورت منظم شهری بود به این معنی که برعلاوه ملی بس ها بس های برقی نیز روزانه از مسیر سیلو الی فابریکه بگرامی خط سیر داشت تمام همشهریان را حمل ونقل مینمود و شهروندان در حصه ترانسپورتیشن هیچ مشکلی نداشته اند. اما بعد از بین رفتن بس های برقی و ترانسپورتیشن شهری بطور کل در شهر جهت انتقال منظم همشهریان کدام اقدامی بنظر نمیخورد و قرار معلوم چندین صد عراده بس هندوستان، ایران، و پاکستان به طور هدیه جهت احیای مجدد ملی بس و آغاز کار روتین ملی بس به افغانستان بخصوص بریاست ملی بس اهداء گردید اما تا حال در شهر از فعالیت و آغاز کار ملی بس خبری نیست شهروندان بمشکل جدی ترانسپورت مواجه هستند.

حفظ الصحه محیطی:

همه شهروندان شهر کابل میدانند که شهر کابل فاقد کانالیزاسیون شهری است چاه های جذب آبهای نیمه سطحی بکلی  تخریب شده و قابل استفاده نیست همچنان تراکم نفوس در شهر کابل که باعث تخریب تمام ساحات سبز شهر کابل گردیده است. هوای  شهر نیز آلوده با بکتریا های مضر میباشد در اینجا باید افزود که  گنجایش شهر کابل به دو میلون نفر در نظرگرفته شده بوداما افزایش سرسام آور نفوس به شش میلیون غیرقابل انتظاربوده و هوای شهر کابل ناپاک و قابل تنفس نمیباشد بنآ در یک شهری که آب صحی وآشامیدنی نباشد. هوا آن هم مملواز بکتریاها باشد چطور میتوان تصور نمود که شهر قابل زیست است. اگر در زمینه توجه ننمایم بهزودی شهر کابل به ذباله دانی کثافات تبدیل خواهد شد.

تعلیم و تربیه:-

درشهر کابل معارف معیاری نیز موجود نیست با در نظر داشت اینکه بیسوادی دامنگیر ماست به وضاحت دیده  میشود که در شهر کابل مکاتب به یک سطح نیست یعنی در همه مکاتب شهر تفاوت های وسایل  لابراتواری واستادان که تدریس میکنند وجود دارد بنآ شهر کابل که پایتخت ومرکز سیاسی، اداری و تجارتی مملکت است مکاتب با تفاوت های مختلف وجود دارد میتوان در زمینه مثالی هم داد  لیسه نجات – لیسه حبیبیه لیسه امانی – ارزان قیمت – چارآسیاب – محمود طرزی اگر لیسه های متذکره را با یکدیگر مقایسه کنیم  تفاوت های خیلی زیادی را می بینیم در صورتیکه در شهر کابل مکاتب از هم دیگر تفاوت دارند حال در بدخشان – هرات – پکتیا – غور- چه حدس باید زد.

اینک گزارش مختصر صرف در رابطه به مشکلات شهروندان شهر به علاقه مندان ومسئولین امورات تذکر داده شد در آینده در رابطه به آغاز کار که از کجا شروع الی کجا ختم شود آهسته آهسته بالای همه مشکلات انشاء الله فایق آمده خواهیم پرداخت.

ادامه گذارش ماستر پلان شهر کابل

در این بخش قابل تذکر است که تا حال گفته آمدیم صرف در رابطه به طرح و تطبیق ماستر پلان شهر کابل با فوند های طرح شده و تخطی هائیکه در رابطه به آن وجود دارد و همچنان مشکلات همشهریان بطور فشرده یاد آوری گردید. حال ضرورت برآن است که در حل مشکل شهروندان و شاروالی کابل پرداخت.

• 1) ایجاد سیستم کاری جهت تطبیق پلانهای شهری با شوراء های محل زیست شورای مساجد و علماء در شهر کابل. همه شورای محل، مساجد و علماء بخاطر ضرورت مبرم ایکه در ساحه مطروحه ایجاد گردیده مشترکاً با شورای مردمی پروژه مطروحه شهری تطبیق گردیده و مشکلات عندالموقع مرفوع و جریان بوروکراسی دولتی و فساد اداری خاتمه داده میشود.
• 2) در بالا مشکل سرازیر شدن آب کوه های شهر کابل به نواحی ارائه گردید. سروی مجدد سیلبرها، دیزاین آن و هر چه عاجلتر تطبیق آن در ساحات متذکره.
• 3) جهت رد آبهای سطح الارضی سروی و نقشه های آن طرح گردیده و در ساحات نواحی مربوطه تطبیق گردیده و همچنان کانال پروان دوم و سوم جهت خشک سازی ساحات مربوط حفر گردیده و پاک کاری و حجم آن مجدداً محاسبه گردد تا مشکلات فعلی را رفع نماید و همچنان در ساحاتیکه ایجاب حفر کانال را مینماید طرح و تطبیق میگردد تا باشد آبهای سطحی رد گردد.

• 4) جهت حل مشکل حجم ترانسپورت شهری سرکهای حلقوی هر چه عاجلتر مطابق پلانهای تفصیلی و تخنیکی ماستر پلان طرح و در تطبیق هر چه عاجلتر آن اقدام میگردد.
• 5) تمام شهرک هائیکه قبلاً اعمار گردیده مشکلات عدیده را دارا میباشد بناء جهت رفع مشکل چون در مقابل کار انجام شده قرارداریم هئیت مختلط فنی شاروالی و پرسونل فنی و تخنیکی شهرک ها در هر شش ماه از اساس تهداب شهرک ها الی خدمات شهری شهرک بررسی یاد داشت و یک یک در حصه حل و تطبیق آن اقدام صورت میگیرد و همچنان شهرکهای که به هیچ نوع نورم برابر نیست مسئولین آنها به څارنوالی معرفی و شهرک مذکور تخریب و یا در اعمار دوباره آن اقدام صورت میگیرد. قابل یاد آوری است که هئیت فنی ایکه از طرف شاروالی معرفی میگردد روزانه جهت بررسی شهرک از صاحبان شهرکها مزدکار آنها به حساب شاروالی تحویل میگردد.
• 6) در رابطه به حل مشکل آب آشامیدنی صحی شهر در تفاهم با ریاست آبرسانی شهر کابل مراکز تهیه آب آشامیدنی شهر را به سه زون تقسیم نموده که عبارت است از آب ستیشن لوگر، فرورفتگی سمت دامنه خیر خانه و ساحه آب قرغه میباشد. تصفیه خانه و مراکز تجموع آب یعنی ریزروایر های جدید با ظرفیت های بالا احداث و شبکات آنرا تمدید نموده ناگفته نباید گذاشت که تمام منابع متذکره آن موجود است صرف بخاطر ساختن شبکات آنها اقدام و کلکتور های آن به تمام ساحات تمدید میگردد.
• 7) تنظیف شهر کابل از کثافات جامد، چاه های جذب، عدم موجودیت ساحات سبز به اساس نورم های شهر سازی و ماستر پلان در این زمینه نیز همه اقدامات فنی و علمی مطابق ضرورت و شرایط جدید اقدام تا باشد آب و هوای شهر کابل از ملوث شدن نسبی در امان باشد.
• 8) قیم در شهر کابل:مواد اولیه ضرورت شهروندان در سالهای (1393-1370) بطور شاید و باید تحت کنترول کدام ارگان هم از نظر آماده ساختن و ضرورت یا مصرف همشهریان و قیمت های آن در نظر گرفته نشده جهت بهتر ساختن و حل مشکل اداره کنترول قیم شاروال کابل احیاء تا باشد در چهار دروازه شهر کابل در ایجاد مارکیت های ورودی اقدام نموده و همچنان شورایاصناف شهر را دوباره یا مجدداً احیاء نموده تا باشد قیمت اجناس و مواد اولیه شهر را در هر سه ماه تعین و در عرصه تطبیق قرار داده و یومیه از طرف شورای متذکره مشترکاً با نماینده کنترول قیم از آن کنترول بعمل آورند و قابل یاد آوری است که مشترکاً با اصناف مربوطه در چهار دروازه شهر کابل جهت نگهداشت مواد اولیه ارتزاقی، میوه و سبزیجات سرد خانه ها اعمار و مواد اولیه ضرورت همشهریان را در آن سرد خانه جابجا شده و در موقع ضرورت به بازار عرضه گردد.
• 9) یک بار دیگر قوانین مهندسی شهر اگر موجود باشد مرور و اگر ضرورت باشد دوباره مطابق شرایط فعلی تعدیل و تطبیق میگردد.

• 10) تمام مصارف پروژه های عادی، مصارف اداری شاروالی در حد امکان از عواید شهر کابل تکافو میگردد. صرف مصارف پروژه های انکشافی از کمک های بیرونی جذب و در تطبیق آن اقدام بعمل می آید.
• 11) شورای فرهنگی و کلتوری: در جنب شوراء های محلی مساجد، تکایا شورای فرهنگی و کلتوری توسط خود شورا های متذکره جهت تنویر و آگاهی شهروندان ایجاد میگردد.

این است شمه از پروگرام کاری شاروالی کابل که بطور فشرده ارائه گردید.

 

گرد آورنده: انجنیر سید سرور “تابش”