صمد کارمند
افغانستان سرزمينئ است با بيش از چهار دهه جنگ و ويرانئ ، طئ اين مدت بيشترين صدمه و درد را جوانان متقبِّل شده اند اما كوچكترين توجه به زنده گئ وفعاليت جوانان صورت گرفته ، انان بيشترین مواد سوخت داش های حاكميت هابخاطر رسيدن به أهداف شان بودند ، جوانان كه نسل بالنده و اينده ساز يك كشور وجامعه اند أساس پيشرفت و ترقي را تشكيل ميدهند عدم توجه به رشد و تکامل جوانانبه معنئ رفتن به تاريكئ و زوال جامعه است .
امروز اگر زنده گئ واقعئ جوانان را دقيقأ مطالعه و بررسئ كنيم به چالش ها وكمبودی هائ جدئ متوجه ميشويم كه عمده ترين انها قرار زير است :
-فقر و بيكارئ
-نبود امنيت
-گرايش هائ مذهبئ و بنياد گرايئ ء
-مواد مخدر و اعتياد جوانان به ان
-كمبود و در بعضئ موارد نبود امكانات اموزشئ و تربيتئ
-نبود ازادئ و تشكيل خانواده
-عدم اعتماد برائ فردا , فرار و مهاجرت فقر بيكارئ
فقر و بيكارئ :
افغانستان كشورئ است زير خط فقر ، فقر مزمن و بيكارئ مفرط جوانان را بيشتر ازپيش نا راحت ساخته و موجب ده ها دشوارئ و به خصوص مريضئ هائ روانئ درميان جوانان ميگردد ، سالانه هزاران جوان از نهاد هائ اموزشئ و تربيتئ فارغ ميشوند اما اكثر شان با بئ كارئ و فقر مواجه اند ، دولت در طئ چهارده سال اخيربا وجود كمك هائ ميليارد دالری جامعه جهانئ كمترين توجه را به منظور إيجاد محل كار و كار يابئ جوانان انجام داده و تاكيد ميكنم كه اين همه زمينه شده تا جوانان حتاجوانان تحصيل كرده از كار دور باشند و فقر را پذيرا شوند .
نبود امنيت :
نبود امنيت و عدم آسایش روحی برای جوانان پديده شوم و نفرت بر انگيز است جنگ تمام خوشبختئ و جوانب زنده گئ انسان را از بين برده و ماشين بزرگ جامعه كه عبارت از جوانان است از كار انداخته و وطن را بسوي دشوارئ هائ بدون علاج به پيش ميبرد ، از چندين دهه است كه جوانان ما از نبود امنيت و زنده گئ صلح أميز درشكايت اند
جوانئ كه ٣٧ سال پيش متولد شده طئ اين مدت به جز از جنگ و ويرانئ ديگرچيزئ نديده و نئ از گذشته خود به خصوص ایام جوانئ لذت برده است .
امروز ديده ميشود كه نبود امنيت چقدر به روحيه و روان جوانان ما تأثير منفئ گذاشتهاست جوانان مواد سوخت اتش افروزان و تروريستان شده اند و بار سنگين جنگ را برشانه هائ خويش متقبِّل میشوند خانواده ئ نيست كه در طئ چهار دهه جنگ جوانئ را از دست نداده باشد اين همه غم و درد بزرگ جبران ناپذير است .
گرايش هائ مذهبئ و بنياد گرايئ ؛
جنگ بدبختئ و دشوارئ هاي فراوان به بار مياورد در كشور عزيز ما به بهانه هائمختلف با امكانات ، حمايت و كمك كشور هاي غربئ به خصوص ایالات متحده امريكا و پاكستان سازمانها و احزاب تندرو و بنياد گرای مذهبئ إيجاد و تشويق به جنگ و انسان كشئبه نام هائ مختلف شده اند و بعد ها سازمان هائ ترورريستئ القاعدة ، طالبان وداعش إيجاد و حمايت شدند ، بزرگترين ذخيره گاه فعاليت و زيست آين احزاب وسازمان ها جوانان بودند که انها پيوسته از احساسات مذهبئ و عقائد إيماني جوانانسواستفاده كرده و آنان را ابزار اهداف خویش قرار داده اند
صعود قدرت فقر، بيكاري و نبود امنيت زمينه شده اند برائ جذب جوانان به حوزه بنيادگرايئ و افراط گرایيئ .
جنگ ، ترور ، انتحار و انفجار توسط اين جوانان پلان وعملئ مئ گردد
جوانان تندرو مذهبئ مرگ را افتخار دانسته و تحفه ی خداوند بخاطر رسيدن بهبهشت ميدانند .
مواد مخدر و اعتياد جوانان به ان :
افغانستان سال هاست كهبزرگترين كشور توليد كننده و قاچاق مواد مخدر جهان محسوب ميگردد و از اين طريق زيان هائ فراوانئ به شهروندان كشور هائ جهان وارد كرده است اما در سالهائاخير پديده اعتياد در داخل كشور به خصوص در ميان جوانان رو به افزايش است . وزارت مبارزه با مواد مخدر تأييد ميكند كه در حال حاضر بيش از يك و نيم ميليون تنشهروندان عمدتأ جوانان معتاد به مواد مخدر اند روند افزایش موارد اعتیاد به موادمخدر بحرانی بوده تكان دهنده وهشداری بايد باشد به دولتمردان كشور .
با ادامه ی روند فعلی، فاجعه ئ در راه خواهد بود جبران نا پذير . امروز بزرگترين درامد پولئ را مافيائ مواد مخدر ، قدرتمندان محلئ و صاحبان كشت ، زرع و قاچاق مواد مخدر از آن خود میکنند
اما با تاسف بزرگترين جبران انرا جوانان بايد بپردازند . نبود امكانات لازم برائجوانان و چالش هائ تذكر يافته دليل بر ان ميشود تا جوانان به مواد مخدر پناه ببرندكه با تاسف ارگانهاي هاي دولتئ و نهاد هائ كار باجوانان كمترين توجه را به اين زهركشنده نموده اند .
كمبود و در بعضئ موارد نبود امكانات اموزشئ وتربيتئ :
هر جوانارزو دارد تا تحصيل نمايد و تخصص داشته باشد ، امروز بيش از پنجاه فيصدباشنده گان افغانستان زير سن بيست قرار دارند سالانه صد ها هزار جوان دوره اموزشئ مكاتب را ختم نموده و امادهگی به منظور جذب به موسسات تحصيلئميگيرند اما يك كميت محدود اجازه دخول بر کانون تحصيلات عالئ و اكادميك را دارندزيرا تناسب دقیق ازجوانان فارغ شده از مكاتب ودانشگاه ها وجود نداشته و اينكمبود بيشتر در ولايات هويدا است
در طئ سالهاي جنگ بسيارئ از جوانان دور از مكتب و اموزش قرار گرفتند و بئسواد ماندند يا سواد كافئ ندارند . نبود كيفيت لازم در سيستم تدريس و كمبود وسائل اموزشئ نيز جنجال بر انگيز بوده و مستقيمأ بر جوانان تأثير گذار است .
ازادئ وتشكيل خانواده :
جوانان ما كمتر و حتا در بعضئ موارد هيچ از ازادئ لازم برخوردار نيستند هميش بزرگان به خواسته ها و عقاید جوانان كمتر توجه مبذول داشته اند ، در انتخاب تحصيل ، ازدواج و تشكيل خانواده ، ازادئ بيان ، و بساموارد ديگر جوانان اراده مستقل ندارند حرف اول و اخر را پدران و خانواده ها ميزنند.
ازدواج های اجبارئ بعد ها موجب نارضايتئ جوانان شده و بلاخره خشونت خانوادهگئ را بار مياورد .
عدم اعتماد برائ فردا ، فرار و مهاجرت جوانان :
فساد، فقر. نبود قانونيت ، عدالت اجتماعئ ، حاكميت بيچاره و ناتوان ، نبود فرصتهای خوب تحصیلی، خدمات صحی نامناسب، نبودن شرايط لازم برای آینده کاریدر کنار بحران، جنگ و فجایع از جمله دلایلی هستند که مردم و از همه بیشتر جوانان وطن شان را ترک می کنند. جوانان با قبول ده ها دشوارئ و حتا تهديد مرگ راه مهاجرت به خصوص سمت اروپا را در پيش ميگيرند . بيشترين تحصيل كرده ها وذخيره مطمئن ، كادر مسلكئ و اداري كشور وطن را ترك و اينده نامعلوم را در پيشميگيرند در حقيقيت جوانان يك زندان را ترك و داخل زندان جديد ميشوند ، مهاجرتجوانان برائ اينده افغانستان بحران افرين و غير قابل جبران خواهد بود .
چالش هائ جدي در مقابل جوانان مهاجر قرار دارد كه در بحث جداگانه به آن خواهم پرداخت .
با نظر داشت مشكلات مطرح شده جوانان ، امروز كمترين توجه به حال جوانان وجود دارد ، دولت ، نهاد هائ كار با جوانان و در مجموع سيستم سياسئ ، فرهنگئ واموزشئ ما جوانان را انگشت ششم پنداشته و اين ذخيره مطمين فردائ وطن را به بادفراموشئ سپرده اند . جايگاه جوانان در رهبرئ سياست ، فرهنگ كشور بسيار كم رنگ است . احزاب و سازمانهائ ملئ ، مترقئ و دموكرات سرگرم سياست ها و چهرههائ كهنه اند توجه، مواظبت و اعتماد بالائ جوانان را كمتر در عملكرد هائ شانميتوان ديد ، عدم توجه به جوانان به معنئ عدم توجه به پيشرفت ، تمدن و جهان نواست و فاجعه ئ است تاريك وغير قابل باور ، ضرور است تاخود جوانان بيدار شوند با تشكل و عملكرد اگاهانه و مدبرانه خويش آينده را بهتر از امروز رقم زنند . جوانانبايد به مسير اصلئ سوق و رهبرئ شوند به اين منظور ما به دگرگونئ فرهنگئ وفكرئ جوانان ضرورت داريم اين همانست كه برايش مجموع سيستم پلان هائ كوتاه مدت و دور طرح و عملئ نمايند ما نبايد جوانان را زير بار أمراض قوم گرايئ ، زبان گرايئ، برترگرايئ و محل پرستئ قرار دهيم ، جوانان نهال تازه و پاك اند
بگذارید پای سایه ی سرو این جوانان خوشبختئ ، سعادت ، اميد و اينده ی درخشانبدون تعصب ، عقده ، كينه و كدورت را آرزو کنیم