خداوند را شکر گذارم که در زندگی چانس های برایم پیدا شده است، تا واقعیت ها را بهتر درک کنم.

پوهندوی شیما غفوری
خوشبختانه در لیسه رابعه بلخي در سایه تربیت استادان خوب و لایق توانستم نه تنها بیاموزم، بلکه علاوه بر  زبان مادری ام زبان های پشتو و انگلیسی را نیز دوست بدارم.
دوره تحصیل در بلغاریا و آموزش حتمي زبان روسی در  پهلوی  بلغاری و مهاجرت در آلمان و آموزش جرمني سرشت مرا چنان  خمیر کرده  است که در عقب هر زبان عظمت انسانیت و مهر انسان را جستجو می کنم و به هر زبان احترام می گزارم و به هر کدام  عشق می‌ورزم.
به بهانه روز جهانی پشتو می خواهم امروز دیدگاه ام را بر مبنای تجربه شخصی ام  با شما عزیزان شریک بسازم و آن اینکه گویندگان این زبان همه شاعر اند.
من نمی‌دانم که آیا تا حال کسانی در این مورد چیزی نوشته اند و یا خیر ولی  احتمالا که این موضوع را برای بار اول من می نویسم.
بعد از ازدواج من دختر کابلی خارج دیده با زنان و مردان پشتو زبان شهری و دهاتی نشست و برخاست فامیلی پیدا نمودم.
آنچه که باعث تعجب من شد این بود که یک قوم همه زن و مرد، باسواد و بیسواد، پیر و جوان همه شعر می گویند.
، حتی مکتب نرفته ها، دختران خجالتی دهات،  مردان و زنان در گیر جنگ وفقر، مردان و زنان با قامت دوتا..
کسی از جنگ می نالید، زنی با یک لندي زیبا احساس خود را با آن حالت ابراز می کرد، دیگری از آنطرف یک لندي فی البدیحه را می گفت، دیگری در حالیکه اشک هایش را پاک می‌کرد، یک لندي را که همان حالت خودش را در همان لحظه ترجمانی می کرد می‌سرود.
و جالب اینکه بعضا چنان لندي های عریان که از بوسیدن و بغل گرفتن… سخن می‌راندند .
اکثریت آنها زنان و مردان
، دخترها و پسر های بیسواد بودند ولی همه شاعر، بدون آنکه خود را شاعر بگویند
در مجالس زیادی متوجه شدم که یک قوم همه شاعر اند و در مورد هر چیزی که می بینند میتوانند یک لندي بسرایند.
از وطن گرفته تا انسانیت، عشق، روابط مخفی عاشقانه، بوسیدن و نوازش، غم و اندوه، جنگ و شجاعت ووو..  چنانچه وقتی لندي ها را مطالعه کنیم در می یابیم که برای ابراز احساسات سرحدي را نمی شناسد و از مسایلی که در شعر فارسی تابو شمرده می‌شود در لاندي ها خیلی وافر گفته شده است.
شاعره زیبا کلام شعر فارسی فروغ فرخ زاد  به خاطر تابو شکنی هایش آوازه شرق گردید، ولی در زمان حیاتش با عکس العمل شدید اجتماع هم مقابل شد. و اما در لندي ها پشتو بازتاب طبیعت انسانی را در هزاران شکل و خیلی برهنه تر
می‌توان یافت.
و من به این تصور هستم که انها اندوه مصیبت جنگهای تحمیلی و از دست دادن عزیزان شان را آنها با مرهم شعر تداوی می کنند
هر خنجر غمی قلب شان را می شگافد و با ترنم لندیی آنرا دوباره بخیه می زنند.
روز تجلیل از زبان دوست داشتنی پشتو را برای هموطنان عزیزم مبارکباد می گویم
نمونه هاى از لندى:
تر خوله مې زيړې اوبه راغلې
د بيلتانه لړم په زړه چيچلې يمه
يار مې په شنو سترګو مين دى
زه به دا تورې سترګې چيرې بدلومه
د خولې خندا دې راسره ده
د زړه کوڅې د رانه بيلې دي مينه
عالمه لرې شئ له مخې
سترګو ويشتلى په ديدن يې مړومه
وړه خو نه يې چې شرميږې
غټه نجلۍ يې په چا غږ وکړه مينه
هلک خو نه يې چې شرميږې
مور ته مې وايه چې په لور د مين يمه
د سينې زور په اندازه کړه
تي مې خوږيږي اوسنۍ بالغه يمه
د وطن ترخې مې خوراک واى
خوراک مې مه واى د پردي وطن ګلونه
مورکې مه راته قهريږه
په تا تير شوي په ما اوس راغلي دينه
تورې له تيکي راوباسئ
بيا مو وطن ته فرنګيان راغلي دينه
ولې د سر په زنګون ايښى؟
صبر سرور دى ځواني مرګ به شې مينه
چې مازديګر شي زړه مې ښه شي
په ګدر جوړ شي د منګيو قطارونه
زه په عاشق سړي پوهيږم
يا يې رنګ زيړ وي يا يې شونډې وچې وينه
جانانه دومره راسره واى
لکه برښنا چې له بارانه سره وينه
چيرته چې علم حاصليږي
په هغه ځاى کې به زه خاورې کړم هډونه
مورې لنډۍ توره مې راکړه
په وطن جنګ دى، زه خپل ځان قربانومه
خاونده ما د ګودر ګل کړې
چې جينکۍ مې شوکوى سر کې مې ږدينه
يار مې ټوپک زه يې مرمۍ يم
په تورو غرو يې وويشتم ورکه يې کړمه
مازديګر چيرته وې چې نه وې
خورې ورې زلفې په بام ولاړه ومه
پاس په هوا راشه جانانه
د ځمکې لارې بيلتانه نيولې دينه
که يوړم يوړم اوبو يوړم
چې بې ګودره ګډيدم اوبه مې وړينه
بيلتونه راشه ستړى مه شې
زړه مې پښتون دى، ميلمه نه خپه کوينه
زما د څه وکړل چې ولاړې؟
ځان د پخپله بې ديدنه کا مينه
که تور وربل مې ميراتيږي
په وطن جنګ دى جانان نه منعه کومه
که له زلمو نه پوره نشوه
ګرانه وطنه جينکۍ به د ساتينه
ګيلې به ډيرې ورته وکړم
که مې يوځل د سور پالنګ ملګرى شينه
ماويل يوازې به زما يې
د اختر ټال يې هر سړى د زنګوينه
مسافرۍ مې زړه نرى کړ
چې تش وطن را يادوم ژړا راځينه
وطن مې تن، تن مې وطن دى
د تن په وينو يې ساتم تر څو چې يمه
يو وارې ټينګه غيږه راکړه
بيا د دادا له توره ورکړه چې راځينه

اتحاد امریکا ـ طالبان ـ پاکستان و تحکیم اشرافیت جهادی در دولت

.صافی

هموطنان تشنه به صلح افغانستان به این امید بودند که توافق میان امریکا و طالبان به آنها امن و آرامي به ارمغان آورده، حد اقل آتش بس نسبی برقرار خواهد شد. اما کشتار بیرحمانه بیشتر ازپنجصد افغان از تاریخ امضای توافقنامه ، خیال های صلح زودرس مردم را به ماتم مبدل ساخت. چرا چنین شد؟ چرا با امضای موافقتنامه، طالبان خود را فاتحین و امریکا را شکست خورده تبلیغ نموده، دولت افغان را «حکومت کابل خطاب نمودند»؟ بدلیل آنکه زمامداران امریکا،

حاکمیت ملی افغانها را به چشم حقارت نگریسته و منحیث طرف قانونی و حقوقی، شامل مذاکرات و توافقنامه نساختند؟

فرایند سیاست امریکا در ۱۹ سال:

امریکا ـ نتوانست پلان های نظامي واقتصادي نخستین خود را مبنی برمحو لانه های تروریسم ، استقرار دولت مقتدرمرکزي افغاني ، مبارزه قاطعانه با مواد مخدر و تطبیق موارد یکه در پیمان نظامي با افغانستان تعهد نموده بود، درعمل پیاده نماید.

امریکا ـ نتوانست بار سنگین مصارف اشغال افغانستان و حضور نظامي در منطقه را بدوش کشد. تقلیل مساعدت مالی به دستگاه دولتی و اردوی ملی افغان، اختصار هزینه جنگ با طالبان، جلوگیری از مصارف هنگفت پایگاه های ارتش آمریکا، بمنظور ارتقای شانس ترامپ در انتخابات ماه نوامبر ایالات متحده، مجموع این عوامل سبب شدند که آمریکا پلان جدید، پلان خروج نظامیان خود را طرح و مذاکرات خروج قوا و صلح با طالبان را به پیش برد.

امریکا ـ بفکر ان بود که دولت ناشی از نشست بن، متشکل ازتکنوکرات ها و مجاهدین باید درحمایت از ارتش آمریکا، ستراتیژي و منافع آمریکا را در منطقه حراست کند و در صورت تنش نظامي میان آمریکا و ایران، انتظار داشت تا دولت افغان آمادگي خود را از حمله احتمالي بر ایران بیان داشته و در پهلوی آمریکا بایستد، اما رییس جمهور اشرف غني اعلام نمود که خاک افغانستان علیه هیچ کشور مورد استفاده قرار داده نخواهد شد. چنین موضعگیری رییس دولت افغاني، و نمونه های نافرماني های مشابه یکجا با عوامل دیگر، امریکا را به این نتیجه زیانبار رساند تا در امر تشکیل حاکمیت ضعیف در افغانستان سعی نماید و مناسبات خود را به همکاری پاکستان با طالبان نزدیکتر سازد، تا آنجایی که پیشبرد پلان های ستراتیژیک آمریکا را در افغانستان و منطقه به طالبان واگذار نما ید.

طالبان ـ که بعد از سرکوب بیرحمانه امارت شان ، مدتی بعد از کنفرانس بن، توسط آی اس آی و احتمالأ سي آی ای، تجدید سازمان شدند، اکمالات سلاح و لوژستیک، مراکز تعلیمي ، مکتب های سربازگیری، استخبارات نظامي و پشتوانه مالي برایشان فراهم آوری شده و به قریه ها و واحد های دوردست اداري دولت افغانستان اعزام گردیدند، در مدت هجده سال جنگ چریکي با ارتش امریکا و اردوی افغان، به بخش کشور مسلط شدند.

طالبان ـ درین جهاد از همرزمی تمام گروه های رادیکال تروریستي پاکستاني و عربي، ایغورهای چینایي، اوزبک و چیچن برخوردار بوده و در کنار استفاده از اقتصاد جرمی ازحمایت مالی سخاوتمندانه شیخ ها و دولت های ثروتمند اسلامي مستفید بودند.

طالبان ـ با امضای توافقنامه خروج امریکا، خود را فاتحین اعلام داشته و احیای امارت اسلامي خود را مقدور پنداشتند، آنچه با عکس العمل جامعه افغان در داخل و کشورهای زیاد جهان مواجه شد، پروتو کول هایې هم مبنی بر عدم پذیرش احیای امارت اسلامي میان کشورها به امضارسید. اما در پشت پرده ، آنچه در اوآخر مذاکرات بوقوع پیوست، منجر به تیره شدن مناسبات داکتر خلیلزاد با داکتر اشرف غني (امریکا و دولت افغان) گردید، میتوان در تعهد یکجانبه خروج نیروهای امریکا بدون در نظرداشت پیمان ستراتژیک با دولت افغانستان، با شرط مقاطعه طالبان با القاعده و احتمالات نزدیک به یقین معاهدات پنهانی با گروه طالبان خلاصه کرد. آمریکایان جسته و گریخته اظهار نمودند، که جنگ با داعش و گروه های تروریستي دیگر را، به عهده طالبان ، بمثابه نیروی نیابتی خویش، گذاشتند. چنانچه رییس بلک واټرآمریکا ایریک پرینس، که جنگجویان اجیر را به کشورها در بدل پول گزاف اعزام میدارد، در جلسه ای در مسکوصاف و صریح اظهار نمود، که دولت امریکا مارا به افغانستان استخدام ننمود، چون وظیفه بلک واټر را به طالبان محول نمودند، تا با تروریزم در افغانستان بجنگند.

این چنین همدستي امریکا، طالبان و پاکستان خلاف منافع ملی کشور ما بوده و خطر آن وجود دارد که کشور ما را به مرکز تقابل میان ابرقدرتها و میدان جنگ های تروریستی و استخباراتی کشورهای منطقه مبدل سازد. معلوم است، در شرایطې که امریکا در افغانستان حضور نظامي نه داشته باشد ، مدیریت اکمالاتي و سوق الجیشي این ماموریت بدوش پاکستان خواهد بود.

پاکستان ـ که دایمأ خواستار دولت افغاني ضعیف و تحت اثر سیاسی خود است ، از طریق همکاری در امور نظامي و عملیاتي با طالبان، دست باز در امور سیاسی و نظامي کشور ما خواهد داشت.

حکومت افغانستان ـ در راس داکتر اشرف غنی، در نتیجه فشارهای امریکا و سائرین بلاخره همانند شش سال قبل از دو تیم متخاصم انتخاباتي تشکیل یافت و به دادن سهم

۵۰٪ تن در داد . هر چند این مشارکت با رهبران نیرومند جهادي، خاطر مشوش شهروندان افغانستان را از آغاز احتمالی جنگهای داخلي، راحت نمود، و «دوستان» خارجي منوط به تمام جوانب ذ یدخل راضي گشتند، ولی ازجهت دیگر؛ دو پیامد آتي مایه ای نگراني است:

۱ـ قشر حاکم جهادي، فرا قانون، زورگو وغاصب دوباره جایگاه خود را در قدرت دولتي تحکیم بخشیدند. چه بسا که رهبران ارشد متقاعد جهادي دو باره در شورای عالي دولتي مقام ومسند رسمي و مؤثر بدست آوردند.

۲ ـ بدتر اینکه، موضع حکومت سیکولار و متمدن دوکتور غني با تمام کانون های مدني و دموکراتیک آن، در برابر اسلام سیاسي ( مجاهدین جمع طالبان)، در اقلیت (یک چهارم) قرار خواهد گرفت. یعنی اکنون در حکومت مشارکتي با جهادي ها، پنجاه در صد یعنی نصف شد، و در نتیجه بهترین صلح با طالبان، یعنی پذیرش نصف قدرت دولتي توسط طلبای کرام، حکومت دوباره نصف شده و این سهمیه به ربع نزول خواهد کرد.

کوتاه سخن؛ یک: صلح موقتي و کاهش خشونت برای شهروندان کشور بمیان خواهد آمد.

دو: تفرقه ملي، قومي، سمتي و مذهبي، میان صاحبان کرسي، قدرتمندان و ثروتمندان تشدید خواهد شد.

سه: اتحاد طالبان ـ امریکا ـ پاکستان، پیامدهای نامطلوب برای ایجاد دولت متمدن و نیرومند افغانستان خواهد داشت.

چهار: اشرافیت نو ظهور جهادي، موضع خود را در استبلشمنت، دستگاه دولت، منحیث ایلیت، قشر حاکمه تثبیت و تحکیم نمود، که نمیتواند نوید خوبی برای حقوق مدني و دموکراتیک شهروندان باشد.

پنج: برنامه های سازنده داکتر اشرف غني، در جهت تقویه ای دولت مرکزي، تحکیم ستون های اقتصادي و مهار کردن مافیای فساد، زورگویان و غاصبین اموال مردم، که آرزوی تعداد کثیر روشنفکران و اهالی کشور است ، نخواهد توانست از حمایت نیرومند داخلی و خارجی برخوردار گردد . مثل اینکه سرنوشت میهن ما چنان رقم خورده، که همسایگان و ابر قدرت ها ایجاد دولت نیرومند را در افغانستان پسند ندارند و خود باید در مورد تشکیل هیأت دولت برای ما تعین تکلیف کنند . داکتر اعظم سیستاني، اخیرأ در مقاله ای، اشرف غني را «رییس جمهور آهنین» خواند. چنانچه دیده میشود ، تلاشها در جریان است تا این آهن را در کوره ی جنگها و فشارهای ابر قدرت ها، که همه با یک صدا بر خلافش ایستاده اند، ذوب نمایند . ولی امید بر آنست که در صورت حمایت بی

در ِیغ مردم افغانستان دوکتور غنی با افکار قیلسوفانه و راهکارهای مد برانه و دستان پاک ، به فولاد ناب مبدل شد ه و کشور را به راه تمدن ورفاه همگاني خواهد رساند.

بر روشنفکران و احزاب ملی و مترقیست تا هرشخصیتی را، که درراه تامین صلح دایمي صادقانه تلاش ورزد و دولت را از وجود مفسدان و استفاده جویان پاک سازد، یاری رسانند . عید تان نیک ومبارک باد. از آفت ترور و کرونا در پناه خداوند ج باشید. ۱۳۹۹/۳

م.صافی.

 

 

وضعیت بدلون ته اړتیا لري

 

نوروهاب څپاند42492224_1812862165503252_6497167933997842432_n

په تیرو څه د پاسه څلورو لسیزو کې چې د جګړه زپلې افغانستان د سولي بهیر پيل شوی، جګړي زور اخیستی، د تیرې کوونکو ګاونډيانو او د هېواد په جګړه کې د ښکیلو جګړه مارو کړیو ناروا سیالیو او لاسوهنو زور موندلی. چې له ناوړه اغیزو یي د سولي بهیرونه ودریدلې او یا له مینځه تللې دي.د افغانستان د ستونزي سیاسي حل په موخه د ژنیو خبري اتري چې د ۱۹۸۸ م کال اپریل په ۱۴ مه د یوه تړون د لاسلیک کېدو لامل وګرځېد خو پلی نه شو څرګنده بیلګه بللی شو . اوس چې بیا د هېواد د سولي يو کاواکه هوکړه لیک له قابو دوه کاله چنو وهلو وروسته د ۲۰۲۰ م کال د فبروري په ۲۹ مه لاسلیک شو یوه بله بې بریا بیلګه بللی شو چې تاداو یي له لمړی ورځې کوږ ایښودل شوی او د پلي کېدو هیڅ ډاډ يي نشته. د سولي په دواړو بهیرونو کې د افغان حکومتونو او د جګړي اصلي غاړو استازو ته د خبرو اترو په میزونو کې د ګډون زمینه نه ده برابره شوي. ځکه د سولي په لمړي بهیر کې امریکا او د ړنګ شوروي استازو او د سولي په دویم بهیر کې امریکا او طالب مشرانو خبري اترو کې برخه لرله. د سولي په دواړو بهیرونو کې د امریکا متحده ایالاتو استازو هڅه کړي چې که د افغانستان د دولتي او ټولنیز جوړښت د ویجاړیدو په بیه هم تمامیږي خپلي ګټي خوندي کړي. نو ځکه یي په افغانستان کې د سولي د راوستلو پر ځاي زموږ په خاوره کې ړنګ شوروي ته لینګته کیښوده چې په پایله کې شورویان په ژوبل ژور حالت کې ووتل او څه موده وروسته یي افغاني دولت نسکور کړو چې د ټولني د ژوند ټولې ادانې ورسره یو ځاي ونړیدي. د تیرې لوبې په تعقیب دا دی دویمه لوبه هم په ډيره ځيرکۍ روانه ده چې د افغانانو نسبتن ځان نیولی مشروع دولت، چې د هېواد د اساسي قانون پر ستنو بنا شوی او د ملګرو ملتونو په ګډون په نړۍ کې د ۷۰ په شاوخوا کې سیاسي استازولی لري او تازه یي د ولسمشرۍ ټاکنو له لاري ولسمشر غوره کړی دی، ونه توانیدو د دوحي په خبرو اترو کې شریک شي او د اړتیا له مخې د سولي په بهیر کې د افغانستان د پرګنو او بیلا بیلو قشرونو نظریي او غوښتنې د خبرو اترو په څو ګونو پړاونو کې مطرح کړي. د اریانتیا خبره دا چې یاغې طالب افغان مشروع واکمنې تر دې دمه په رسمیت نه پيژنې!!! غربې میډيا طالب د افغانستان په ۷۰ سلنه خاوره واکمن بولې، حال دا چې د ټولو ولایتونو او ځينو مهمو ولسوالیو مرکزونه چې لږ تر لږه ورکې د ۲۰ یا ۲۲ میلیونو په شاوخوا کې هېوادوال اوسیږي د دولت تر بشپړ یا قسمي کنټرول لاندې دي. هواي ډګرونه، بندرونه، لوي لاري په عمده ډول د دولت په لاس کې دي، خو بیا هم غربي، روسي، ایراني او پاکستاني میډيا طالبانو ته د زمري بریتونه ږدې او هغوي هڅوي چې په زور د افغانستان انتخابې حکومت راوپرزوي. په همدې موخه د دوحي په خبرو کې افغان حکومت څنډي ته ټيله شو ، د ولسمشرۍ له پاره ټاکنې ناممکنې وبلل شوي، کله چې د یو لړ کوښښونو په لړ کې ټاکنې وشوي خو په لوي لاس د ولسمشرۍ د دوه تحلیفونو مراسم نیول وهڅول شول. له دې وروسته د جوړجاړیو په داسې بڼو زور راوړل شو چې د بهرنیو لاسوهنو له پاره مساعدې لاري پرانیزي. د مرستو لږولو او د موازې حرکتونو تشویقولو په څنګ کې، طالبانو ته شین چراغ ورکړل شو څو د ډيرو پيچلو بریدونو په تر سره کولو سره د افغانستان خلک او حکومت ته ګواښ وکړي چې که نیولي موضع بدله نه کړي له نورو بیرحمه یرغلونو سره هم مخامخ کېدلی شي. دغه ناوړه وضعیت او د هغې د مجریانو په وړاندي د سولي بهیر د کږې سمت نیونې له پيله بیا تر وروستیو ګواښونو پوري په ټولنیزو رسنیو کې د هېواد خلکو په تیره بیا هېوادنیو او ډموکراټيکو سیاسي، فرهنګي او اجتماعي ټولنو سخت او هر اړخیز غبرګونونه وښودل. د غبرګونونو ډيره مهمې بیلګې د مشورتې لوي جرګي، د دیني عالمانو او ښځو د مشورتې جرګو او نورو  ناستو جوړیدل یادولی شو چې د سولي بهیر په ډيرو خطيرو شیبو کې یي حکومت ته د خلکو په استازولی مهمې مشوري او سپارښتنې وړاندې کړي او همدارنګه ډيرئ خلکو په ځانګړې توګه روڼ اندو په رسنیو کې د سولي بهیر د مخته وړونکو په اصلي لو بغاړو داسې ګوت نیونې وکړي چې ځينو شیبو کې یي هغوي شاته تګ ته مجبور کړل تر څو هر څه د طالب او امریکا په خوښه نه بلکه لږ تر لږه د سولي په کار کې د خلکو وړاندیزونه هم په نظر کې ونیول شي. که څه هم چې ټاکنې وشوي، ټاکلی ولسمشر مالوم شو خو په دولت کې د واک د موازې مرکزونو شتون د پایښت او په ټوله کې د واک د یوه داسې مثلث له پاره هڅه روانه وه چې یوه څوکه يي په حکومت، بله څوکه یي د چا خبره د حکومت په اپوزیسیون او دریمه څوکه یي په طالب ډکه کړي. په اوږده واټن کې په طبیعي توګه د داسې یو مثلث په چوکاټ کې ګډ حکومت به ډیر کمزوری، د ستونزو ډک او د تصمیم نیولو قابلیت نه لرونکی وي. که څه هم چې د ارګ او سپيدار تر منځ موافقې دا سناریو لږ شاته کړه خو په ټولیزه توګه خطر له مینځه نه دی تللی. که د امریکا طالبانو هوکړي د پلې کولو له پاره سپيدار د خلیلزاد په پل ګام په ګام مخته ولاړ شي، د خلکو وړاندیزونو ته شا شي، د ارګ هڅو ته د ارزښت په سترګو ونه ګوري، د طالبانو په خپلسریو غوږونه کاڼه کړي، لیري نه ده چې د طالب او سپيدار په نږدې کېدو چې د امریکا پاکستان، ایران او روسییي غوښتنه هم ده حکومت یو وارې بیا څنډي ته ټيل وهل شي او د پورته یاد شوي مثلث په چوکاټ کې کمزوری حکومت د افغانستان په خلکو وتپل شي! د امریکا طالبانو د خبرو اترو له پيل څخه بیا تر اوسه دهېواد خلکو، په تیره بیا وطنپالونکو مدني، سیاسي ټولنو ، اغیز لرونکو شخصیتونو او په حکومت کې ملتپاله سمت لرونکې برخې د ولسمشر په ګډون ښه زور اچولی چې د سولي بهیر سالمه سمت نیونه وکړي. دمګړۍ یو ځلې بیا داسې شیبه رامنځته شوي چې د افغانستان خلک په ځانګړي توګه هېوادنې روڼ اندي، حکومت د امریکا طالبانو هوکړي پلې کېدو ته د افغانستان د ملي ګټو په چوکاټ کې کار وکړي. اجازه ورنه کړي په هوکړه کې امریکا، ایران، روسییه خاصتن پاکستان د اجاره شوي طالب، داعش په شتون کې ګټه وکړي او افغانستان په نوي مصیبت ګرفتار شي. که هر څومره هېوادنې مدني سیاسي نهادونه او شخصیتونه ځانګړې ګټې یوي خوا ته کړي، په حکومت او نړیواله ټولنه زور راوړي چې د طالبانو سره جوړ جاړی یوازې د افغانانو د ملي ګټو په چوکاټ کې وشي، موږ له هغې سیمه ایزي او نړیوالي سناریو خلاصون مومو چې د افغانانو او د هغوي د هېواد د تضعیف په موخه لا له وړاندې جوړه او پلې کېدو ته وړاندې کېدونکې ده.

افغانستان د بریتانیا د ځمکنې مساحت درې چنده لوي هېواد دی، خو نفوس یي بیا د دې هېواد نیمایي برخه جوړوي. د وروستیو احصائيو له مخې افغانان ستراتیژيکه او شتمنه جغرافیه لري. که زموږ هېوادوال پریښودل شي چې په خپلو امکاناتو متکې او ودان هېواد ولري، لیرې نه ده چې په یوه یا دوه لسیزو کې خپلې ستونزي هوارولی شي. خو بهرنۍ لاسوهنې، د مداخلې د امسا په توګه د کورنیو زورواکو او مافیا شتون ، د خلکو وروسته پاتېوالې او د دموکراتیکو وطنپالونکو ځواکونو انقطاب زمینه برابره کړي چې افغانان تر دې کچې محتاج شي، چې هر سهار د ترمپ د ټویټونو پر بنسټ د خپل ژوند او هېواد د وړاندې بیولو څرنګوالی وټاکې!!! دا هیڅکله او په هیڅ ډول د زغم وړ نه ده! ملک زما واک یي د بل!! شته زما خو دویشولو واک یي د بل!!

دلته دی چې په افغانستان کې قیامت جوړ دی، د انسانانو د وژلو څخه نیولې بیا د بنیادونو تر ورانولو پورې یوه ستره توطيه روانه ده. د امریکا طالب له هوکړه لیک وروسته چې کومه مرګ ژوبله تر دې دمه افغانانو ته اوښتې، څرګندوي چې په جګړه کې ښکیل هیڅ يوه خوا د افغانستان او افغانانو پروا نه لري، هره خوا د خپلو او یا د ملاتړو د ګټو د ساتلو په فکر کې دي.

له روان ناورین څخه د وتلو یوازنی لار دا ده چې، د یو مقدار زیان په منلو سره د افغانستان په اوسنۍ جغرافیه کې د ټولو اوسیدونکو قومونو ، قشرونو ، ګروپونو تر منځ يووالی ټينګ شي او په خپلو زیرمو ژر تر ژره د متکې کېدو له پاره له ټولو وسایلو ګټه پورته شي او د احسان اچولو هغې لړۍ ته د پاې ټکی کیښودل شي چې د ستړو امریکایانو او غربیانو په بې محتوا ټویټونو کې له ورایه څرګندیږي.

په دې توګه د داسې یوې سترې موخې سرته رسېدو له پاره د اجماع رامنځته کوونې دنده د وطنپالونکو ځواکونو په اوږو ایښودل کیږي. هیله ده زموږ د ګوند د افغانستان د ملي ترقۍ ګوند په ګډون ټول خیر اندیش او هېوادنې قوتونه په یوه لیکه کې د مطرح موخې د پلې کېدو له پاره سره یو موټی شي.

په دې توګه اوسنی کړکیچن وضعیت بدلون مومې او افغانستان د یوي روښانه راتلونکې په لور رهې کېدلی شي.

 

ښاغلی خليلزاد ته خطاب

حکيم روان

د امريکا جمهور رئيس ټرامپ تر ده د مخه امريکايي رهبران له دې امله احمقان وبلل چې پاکستان ته يې ملياردونه ډالر مرستې ورکولې ، خو پاکستان په مقابل کې تروريستان روزل ، تر څو امريکايي موخې په نښه کړي . دا دی اوس بيا پاکستان وکولای شوه چې ټرامپ د ده د اسلافو په شان تر هغه احمق کړي، څو د پاکستان او تروريستانو په وړاندې ګونډه ووهي .

مونږ افغانان ښاغلی خليلزاد ته د دې حقيقت بيانول غواړو چې ، طالب ، داعش ، لشکر طيبه ، او لسګونه نورې وسله والې تروريستی ډلې او وحشی ګلې د يوې مور زامن دي . داعش د هماغې مور په غيږ کې روزل شوی ، په کومه کې چې طالب روزل شوی دی . د ټولو تروريستانو مور د پاکستان آی اس آی ده . د طالب او داعش ليکې د آی اس آی له خوا د روزل شوو تروريستانو په ذريعه ډکيږي .

خليلزاد په دې ټکی ټينګار کوي چې د دشت برچي پر روغتون او په ننګرهار کې بريد طالبانو نه دی کړی ، ښه دا فرض محال به ومنو ، خو په ګرديز کې بريد خو طالبانو ومانه . د ګرديزځان مرګی بريد د دشت برچی پر روغتون له ځان مرګی بريده څه توپير لري ؟ آيا خليلزاد د طالبانو سره د خپل تسليم خط له امله د ګرديز جنايت ته د تقدس په سترګه ګوري ؟ د ګرديز د ځان مرګی جنايت ، د دشت برچی د ځان مرګی بوږنوونکی جنايت او د ننګرهارد ځان مرګی وحشت تر منځ توپير د خليلزاد له نظره څه شی دی ؟ مونږ يې په توپير نه پوهيږو ، که په امريکايي قاموس کې يې توپير وي ، مونږ ته دې توضيح کړي !

داعش او طالب دواړه د آی اس آی په فرمان او هدايت په افغانستان کې وينې تويوي . په خواشينۍ سره خليلزاد هم د آی اس آی په شان تروريستان په ښو او بدو تروريستانو ويشی . مانا دا چې طالبان ښه دی د افغانانو د وژلو حق لري ، خو بد داعشيان دا حق نه لري!؟!؟ خو د افغانانو په نزد په تروريستانو کې ښه نه شته ټول بد دي .

راځو د سولې په هکله : خليلزاد کله وايي چې داعش د طالبانو او افغان دولت تر منځ د سولې مخالف دی او کله له ډېره سخاوته افغان دولت هم د سولې د مخالفت په تور تورنوي . خو حقيقت دا دی چې داعش په يوه وخت کې د افغان حکومت سره په څو ولاياتو کې نه شی جنګيدلای ، ولی طالبان هره ورځ په څو ولاياتو کې جنګی جنايت کوي او افغانان وژني . نو چې طالبان شته د سولې بل ورانکار دښمن ته اړتيا څه ده ؟؟؟ د خليلزاد او طالبانو دې په ياد وي چې د سولې په اړه د افغان دولت دريځ د لمر په شان روښانه دريځ دی . افغان دولت او افغان ولس د جنګ بيه په وينو او سرونو پرې کوي . که څوک سولې ته اړتيا لری نو هغه افغان ولس او افغان دولت دی . خو افغان دولت مکلف دی چې د طالب تروريستانو بريدونه او د خليلزاد او آی اس آی ګډې توطئې شنډې کړي . په حيرانتيا سره د خليلزاد ، طالب او آی اس آی ژبې سره يو دي . درې واړه افغان دولت د سولې مخالف بولي . دا په داسې حال کې ده چې افغان دولت هره ورځ طالب تروريستانو ته د اوربند وړانديز کوي او طالبان په جګړې، بريدونو او وژنو اصرار کوي . افغان ولس وليدل چې طالب تروريستانو حتی د روژې د مبارکې مياشتې په پار هم د اوربند له پاره د افغان ولسمشر دوکتور اشرف غنی وړانديز ونه مانه . طالبانو وښوده چې روژه ، اسلام او اسلاميت افغانيت او انسانيت طالبانو ته د يو وار نصوارو اهميت هم نه لري .  خو بيا هم خليلزاد هڅه کوي څو د طالبانو له پاره په دوو ګوتو لمر پټ کړي . د امريکا د بلايک واټر ږيرور سربازان ( طالبان ) په دوحه کې د څلورو څلورو ښځو څښتن اسلامی ټيکه داران او د هغو ملاتړي اوس خلکو پيژندلی دي .

ښاغلی خليلزاد ! د ښاغلی ټرامپ په اصطلاح خپلو امريکايي « احمقانو» ته ووايه چې افغانستان دې جهادی لنډغرو او طالبی وحشيانو ته په امتياز نه ورکولو نه ګواښي . افغانان د پاکستان ( نړيوال تروريسم ) او د هغو د طالبی او داعشی څانګو اولسګونو نورو تروريستی ډلو سره د مبارزې په لومړۍ ليکه کې ولاړ دي ، خو که د سخت دريځو او تروريستانو لاس ستاسو تر ګريوان در ورسيد ، طبيعی کرونا خو په ګونډو کړي ياست ، خو تروريستی کرونا به مو نيست او نابود کړي او د دې تېروتنو او ګواښونو د سمون چانس به درڅخه واخلي . فکر مه کوئ چې مغرور زبرځواکونه عقلانيت ته اړتيا نه لري . داسې چلند د کوپړيو په قيمت تماميږي . زبرځواک ځکه د تروريسم سره په اته لس کلنه جګړه کې په ګونډو دی چې د عقلانيت زرين اصل يې هېر کړی . له عقلانيت څخه پيروي حکم کوي ، څو د نړيوال تروريسم ( پاکستان ) او د هغو د ګوډاګيانو په وړاندې د سوبمنې مبارزې له پاره د افغان مظلوم خو با حکمته ولس اوسپنيزې ارادې او د هغو د سپين ږيری او متفکر ولسمشر دوکتور غنی حکيمانه پرېکړو ته درناوی وشي .

تل دې وي ، آزاد دې وي ، آباد دې وي افغانستان !

 

وسيې چاپ “نېزاويسيمايا ګزېته” خبريال: اندرې سېرېنکه ژباړ

 اسدالله نوري

د پاکستان استخباراتي اداره د طالبانو پرمټ، پښتانه مشران ترور کوي. په پاکستان کې د پښتون ژغورنې غورځنګ يو مشر عارف وزير ووژل شو. د غورځنګ غړي وايي، د عارف وزير د ترور تر شا د پاکستان اردو او طالبان لاس لري. پښتانه سياستوال اسلام اباد په سياسي وژنو او حکومتي تروريزم تورنوي. د پښتون ژغورنې غورځنګ د یوه غړي په وینا: د پي ټي ایم ۳۵ کلن مخکښ غړی عارف وزير تېر ماښام(د مې په لومړۍ) د وزيرستان په واڼه کې وروسته له روژه ماتي د تره له زوی سره پر لار پلی روان و، چې د ناپېژندو وسله والو د تورو ښیښو والا موټر له کمین سره مخ شو او سمدلاسه تر برید لاندې شو. عارف وزير درې ځایه د کلاشینکوف مرمۍ په غاړه، اوږو او سر وخوړې او کلک ټپي شو، خو ترهګر له سیمې بریالي وتښتېدل. عارف وزیر د دېره اسماعیل خان روغتون ته یوړل شو خو د کلک ټپي کېدو له وجې د ښه علاج په موخه اسلام اباد ته واستول شو. هغه پر سر د ټپونو له کبله ډېره وینه ضایع کړه او د مې په دویمه یې د اسلام اباد په یوه روغتون کې د عملیاتو پر مهال د سختو ټپونو له امله ساه ورکړه. عارف وزیر د پښتون ژغورنې غورځنګ د بل مخکښ غړي، مشهور سیاستوال او د پاکستان په پارلمان کې د پښتنو د استازي علي وزیر د تره زوی و. وزیر د پښتنو مشهوره کورنۍ ده، چې د کورنۍ ډېری غړي يې د ملي غورځنګ فعالین پاته شوي او له همدې کبله زیانمن شوي هم دي. د عارف پلار او ورور هم تېر کال د ترهګرو لخوا ووژل شول. بریدګر کټ مټ لکه دا ځل په تېښته بریالي شول، خو دولت د بریدګرو د پلټنې لپاره کوم ځانګړی اقدام ونه کړ. دا څرګند حقیقت دی، چې د عارف پلار او ورور قاتلین د پاکستان اردو ده. دا قراردادي بریدګر د(ښه طالبان) په نوم یادیږي او کنټرول يې د پاکستاني استخباراتو په لاس کې دی. د عارف وزیر وژل کېدو د پښتنو سیاسي او ټولنیز مشران په پراخه پیمانه سخت خواشیني کړي. د ملي عوامي پارټۍ مشر د سیاسي مشرانو وژل غندلي. په دې وروستیو کې د ملي عوامي پارټۍ یو شمېر فعالین هم د قراردادي بریدګرو(ښه طالبان) د تروریستو حملو قرباني شوي دي. ملي عوامۍ پارټۍ له پښتون ژغورنې غورځنګ سره نږدې اړیکي لري. په خیبر پښتونخوا ولایت کې د ملي عوامي پارټۍ عمومي منشي سردار حسین بابک په وینا، قراردادي وژونکي دا ډېر وخت کیږي، چې د (ښه طالبان) په نوم په وزیرستان، مردان، بونیر، سوات، دېره او د پاکستان په نورو پښتون مېشتو سیمو کې فعالیت کوي. تېره میاشت د عوامي پارټۍ یو مخکښ مشر د همدې قراردادي ترهګرو له لخوا ترور شو. حکومت له روان ناورین او بوږنوونکو پېښو ښه خبر دی؛ خو له بده مرغه د جرمونو د مخنیوي په موخه هېڅ کوم اقدام نه کوي. حسین بابک وايي؛ د پښتنو پر ځمکه غټه لوبه روانه ده، په هره سیمه کې غیر مسوول وسله وال شته، چې قراردادي او هدفي وژنې ترسره کوي. دولت په دې سیمه کې سولې ته لېوالی نه دی او نه هم د تروریستي کړنو مخه نیسي. په حقیقت کې دولت ته زموږ د سیمو امنیت هېڅ ارزښت نلري او د دوی بېغوري ثابتوي چې دوی په ښکاره ډول ترهګرو ډلو ته د فعالیت زمینه برابره کړې ده. د پښتون ژغورنې غورځنګ مخکښ مشر او د پاکستان په پارلمان کې د خلکو استازي، محسین جاوید داوړ د خپل هملاري ملګري په اړه په خپل ټویټر لیکلي، عارف وزیر د دولت له لوري د (ښه طالبان) پرمټ ترور شوی او ژمنه يې کړې، چې د تروریزم د روزونکو پر وړاندې به خپلې مبارزې جاري ساتي. نامتو پښتون سیاستوال، ملي شخصیت او ټولنیز فعال ډاکټر افراسیاب خټک په پاکستان کې د عارف وزیر وژنه ستر جنایت بولي. ډاکټر افراسیاب خټک وايي د عارف وژنه د هغې پروژې یوه برخه ده، چې د ډېورنډ کرښې دواړه خواوو پښتنو/افغانانو پر وړاندې پلان شوي ده. پر پښتنو تروریستي بریدونه به هېڅکله دوی چوپ نکړي! دغه راز پېژندل شوې څېره سیاستواله او د پښتون ژغورنې غورځنګ مخکښه غړې ثنا اعجاز وايي؛ د دولت تر ملاتړ لاندې ترهګرو نن یوځل بیا د پښتون وطن یو بل زړور اتل په دې دلیل شهید کړ، چې هغه تل د تروریزم او افراطیت پر خلاف د حق ناره پورته کوله. ثنا اعجاز وایي: “هېڅکله د تروریزم ملاتړ کوونکي سیاستونه له خپلو فعالیتونو لاس نه اخلي” اعجاز زیاتوي، د عارف وزیر وژنه ښیي، چې دولت یوځل بیا د پښتنو په وطن کې د خپلې وژونکي شطرنج لوبې ترسره کولو په حالت کې دی. موږ د خپلو خلکو د وینې تویولو او وژنو بل پړاو وینو. د عارف وزیر وژنه په داسې حال کې پلان شوې ده، چې دمګړۍ د ټولې نړۍ توجه یوازې کرونا ویروس ته جلب شوې او نړۍ له کوید-۱۹ سره په مبارزه بوخته ده. خو په ورته وخت کې د پاکستان حکومت او د دوی روزل شوي ترهګر جنګیالي له همدې موقع په استفادې د پښتنو سیاسي مشران، فعالین او بې ګناه پښتانه وژني. نړۍ دا نه ویني، چې د هغوی تروریزم موږ ټول څنګه لمنځه وړي. د روسيې د پښتون کلتوري او سوداګريز مرکز “پښتون” مشر، محمد نوید له “نېزاويسيمايا ګزېته” ورځپاڼې سره په مرکه کې د عارف وزیر د ترور په اړه وویل: “موږ دا وحشي جنایت په کلکو ټکو غندو، د دې ستر ناورین قاتلین باید پیدا او مجارات شي. دا ټولې ناخوالې چې پیښیږي د پښتون نسل وژنې پرته بل څه نه دي. موږ په خپله خاوره کې سوله او عدالت غواړو.” د محمد نوید په وینا، پاکستان په منظم ډول پښتانه اختطاف او وژني. دا حالت او دوام یې نور د زغملو نه دی. د دې پر ځای، چې د پښتنو په خاوره وګړي د خوندیتوب او امنیت احساس وکړي، د کار کولو زمینه ورته برابره شي. انساني او بشري حقوقو ته یې درناوی وشي. د پښتو ژبې او کلتور د ودې لپاره د پرمختګ زمینه رامنځته شي؛ خو دوی پښتانه وژني. ورځپاڼه وايي، سیاسي کارپوهان په دې باور دي چې د عارف وزیر وژنه څو اړخونه لري، چې یو هدف يې د پښتون ژغورنې غورځنګ په مشرتابه کې شخړې رامینځته کول دي. د یاد غورځنګ د جوړېدو دوه کاله شوي او لاهم د خورېدو په حال کې دی، چې د ځوانانو ترمنځ يې میلیوني پلویان موندلي دي. دا غورځنگ د پښتنو د بشري حقونو د تر لاسه کولو او ژغورلو هغه میلیونې لښکر دی، چې ورځ تر بلې په لروبر پښتنو کې يې د همدردۍ او همغږۍ شور رامنځته کړی. دا خوځنده لښکر، د پاکستان پوځ، لوړپوړو دولتي چارواکو او په ځانګړي توګه اسلام آباد ته لوی خطر دی. څو میاشتې شوې، چې کرونا ویروس د پښتون ژغورنې غورځنګ فعالیتونه او مظاهرې کم کړي او یاد غورځنګ د کرونا ویروس د خپرېدو له ویرې او د ګرځ بندیز له کبله خپلې ټولې غونډې او فعالیتونه تر نامالومې مودې ځنډولې. د کوید-۱۹ خطر به اخر پای مومي، هغه وخت به یو ځل بیا PTM د نورو ناخوښو ټولنیزو خوځښتونو په ملتیا د خپل حق د دفاع په خاطر قانوني فعالیتونو او مظاهرو ته مخه کړي او د پاکستان ښارونو او سړکونو ته به را ووځي. د عارف وزیر وژنه او د پي ټي ايم نورو مشرانو او فعالینو ترور کېده هغه هڅې دي، چې له کرونا وروسته د پښتون ژغورنې غورځنګ سیاسي ډګر ته د ننوتو ښکاره مخنیوی دی. د یادولو وړ ده، چې د ۲۰۲ زېږدیز کال په پیل کې د پښتون ژغورنې غورځنګ د نورو قومي خوځښتونو، سیاسي، قومي او مذهبي مشرانو په ناسته کې(د پښتون قوم جرګه) برخه اخیستې وه. په یاده جرګه کې پرېکړه وشوه، چې د نسل وژنې د مخنیوي په موخه باید د پښتنو ټول سیاسي ګوندونه، ټولنیز خوځښتونه او د پښتنو سیاسي سازمانونه لاس سره ورکړي او په یو ټغر دې را ټول شي. ټاکل شوې وه چې د دې جرګې دویمه ناسته به د مارچ په میاشت کې ترسره شي خو د کوید-۱۹ ناروغۍ رامنځته کېدو او ګرځ بندیز لګېدو له کبله وځنډېده. د جرګې یو تن غړی “نېزاويسيمايا ګزېته” ورځپاڼې ته ويلي، چې د جرګې ځنډول د هغې د نه ترسره کولو په مانا نه ده. د پښتنو مشرانو د نوې جرګې بله عمومي ناسته به په څو میاشتو کې ترسره شي او دا به د سیاسي تګلارې لپاره ګډه ستراتیژي رامینځته کړي. دا ښکاره خبره ده، چې د پاکستان نظامي او سیاسي جوړښت له دې ورځې وېره لري. نو ځکه د پښتون ژغورنې غورځنګ د مشرانو او فعالینو ترور او د هغوي ترمنځ د شخړو رامنځته کولو هڅې پیل شوې دي. د یادونې وړ ده، چې په اسلام اباد پورې اړوندو د رسنیو خبریالانو، د پاکستان استخبارات او طالبانو د عارف وزیر د قتل په اړه متضاد – ضد او نقیض راپورونه ورکړي. په دې اړه د پاکستان د پنچاب ایالت د والي ادارې په ډېرې بېړې اعلان وکړ، چې د پښتون ژغورنې غورځنګ په یوه مخکښ غړي حمله د افغانستان استخباراتو تنظیم کړې ده. دا خبر پر دې دلیل بې اساسه دی، چې افغان حکومت تل د پاکستان مېشتو پښتنو له حقوقو او ګټو دفاع کړې او په سیمه کې د پښتنو سیاستوالو د یووالي ملاتړی دی. په هرصورت د پښتون ژغورنې غورځنګ بل مشر منظور پښتین وایي؛ نن په پنجاب کې د عارف وزیر د وژنې په موخه جلسه جوړیږي او په دې جلسه کې سیمه اییزې ادارې برخه نه لري. د طالبانو رسنیز فعال احمد فیض په ټویټر کې هڅه کړې، چې د عارف وزیر د مرګ پړه د هغه د تره زوی، وکیل علي وزیر باندې واچوي. هغه تور پورې کړی، چې د وژل شوي پښتون مشر او د علي وزیر د میرمن سائرا نواب تر منځ غیرقانوني اړیکې وې. سرچینې وايي، د کورنۍ شخړې موضوع د پاکستان د استخباراتو مشرانو کار دی، هغوی هڅه کړې په ټولنیزو شبکو او خواله رسنیو کې دا مسله خپره کړي. د دې بې اساسه اوازې هدف څرګند دی. له دې کار د دوی موخه د پښتنو عامه افکارو په اخلاقي معیارونو لوبېدل، د علي وزیر په شاوخوا کې شخړې رامینځته کول (د علي وزیر او کورنۍ بدنامي) او په پای کې د PTM د مشرتابه ضعیفول دي. بلاګر(د خواله رسنیو فعال) شاه زیب خان په ټولنیزو رسنیو کې داسې پوسټونه کړي، چې هڅه يې کړې د پاکستان فوځ بې پرې معرفي کړي. هغه د عارف وزیر د وژنې سبب د دوو قومونو(وزیر او دوتاڼي) ترمنځ ناخوالې او شخړې په ګوته کړې او د عارف په وژنه کې يې د طالبانو لاس لرل رد کړي. دغه راز د پاکستان آرکسټرا استخباراتي بلاګرانو(د خواله رسنیو فعالین) هم په ټولنیزو رسنیو کې د عارف وزیر د ترور په اړه جعلي مالومات وړاندې کړل. بختاور شاه، چې ځان “هېوادپال” بولي د PTM د مشر د وژنې تر څنګ په ورته وخت کې د بلوڅ خبریال ساجد حسین د مرګ خبره کوي. هغه په خوښۍ سره خپلو لوستونکو ته لیکي: “سویډن ته تښتېدلی ساجد حسین د پاکستان پر وړاندې دروغ لیکل، په سویډن کې مړ وموندل شو. د دښمن د مندلو او سپېڅلې خاورې ته د استولو لړۍ په منظم ډول روانه ده. هر چېرې چې ولاړ شئ، مرګ به تاسې پیدا کړي”. د پاکستان پوځ د طالبانو او نورو تروریستي ډلو پر مټ هر هغه څوک لمنځه وړي، چې د اسلام اباد د سیاسي کړنو خنډ شي. د عارف وزیر وژنه به ورستۍ قرباني نه وي. د نېزاويسيمايا ګزېته د کارپووهانو په اند، چې په دې برخه کې پوره معلومات لري؛ د پښتون ژغورنې غورځنګ مشرتابه، د PTM فعالینو، عوامي پارټۍ او د پښتنونو د نورو سیاسي تحریکونو ژوند له خطر سره مخ دی. د یادونې وړ ده، چې نېزاويسيمايا ګزېته د تېر ۲۰۱۹ زېږدیز کال د اګسټ په میاشت کې د طالبانو له لورې د پښتنو سیاستمدارانو د ترور کېدو په اړه لیکل کړي وو. له بده مرغه د “واڼه” پېښې ته په کتو زموږ وړاندوینې په حقیقت بدلیږي.

Chattkonversationen är avslutad

Skriv ett meddelande …