ولسشمر دوکتور غنی ته وړانديز

حکيم روان

 تاسو پوهيږئ چې له ټاکنو مخکې امريکا ، پاکستان ، ايران ، روس او په هغو پورې تړلو ډلو ټپلو، سولې ته د اولويت تر نوم لاندې د ټاکنو مخالفت وکړ. عبدالله عبدالله يو له هغو کسانو وو چې د ټاکنو په مخالفت کې تر نورو پيشتاز وو . عمران خان د مؤقت حکومت طرحه وکړه ، عبدالله عبدالله ، کرزی او طالبانو په ګډه سره د عمران خان غږ بدرګه کړ، خو د افغان دولت د سخت غبرګون سره مخامخ شوه . د بهرنيانو او د هغو د ګوډاکيانو موخه د ټاکنو د مخنيوي څخه دا وه چې د طالبانو سره د مذاکراتو ميز ته د «ملی وحدت» ملی ضد او پاشلی حکومت کېنوي او په دې ډول لوبه د امريکا-طالبانو او پاکستان په ګټه تمامه شی . کله چې ټاکنې ستاسو د ټينګار په پايله کې رامنځته شوې ، تاسو به ويل چې د ټاکنو ګټونکی ته به مبارکی ورکړئ ، خو عبدالله عبدالله له هماغه لومړی شيبې ويل چې که ټاکنې بل ګټونکی ولری ، د ده د پاره د منلو نه دی . د ټاکنو د پروسې د ټکني کيدو د پاره د «ثبات او همپالنې» ټيم ډېر خنډونه را منځته کړل. د ټاکنو کميسيون ، تاسو او آن د ملګرو ملتو استازي يې هم په مداخله تورن کړل ، تر څو د پلان مطابق د ټاکنو د پايلو نه منلو ته پلمې جوړې کړي . په پای کې د ټاکنو کميسيون د رايو د اعلان په درشل کې ددې ډلې له خوا د ټولو ملی او نړيوالو منل شوو اصولو پر خلاف تر مرګونو ګواښونو لاندې راغئ . خو د ټاکنو کميسيون افغانی همت او ميړانه د لاسه ورنکړل او د ټاکنو لومړنۍ او وروستۍ پايلې يې له ګواښونو په ډکه فضا کې اعلان کړې . په دې ډول د افغانستان پټ او ښکاره دښمنان د افغان ملت د نه ماتيدونکی ارادې سره مخامخ شول . په نږدې ورځو کې د روس د خارجه چارو وزيرې ماريا زاخارووا وويل چې : « امريکائيانو زمونږ سره د ژمنې خلاف د افغان ټاکنو پايلې ومنلی او د دوکتور غنی بريا يې په رسميت وپيژانده ». په خواشينۍ سره بايد وويل شی چې د نړئ د ډېرۍ هېوادونو له خوا ستاسو د بريا د منلو سره سره په دې ناروا زور اچول کيږي چې د « نه منلو اتلان » بايد د هېواد د ملی لوړو مصالحو پر خلاف پر ملی واکمنۍ وتپل شی . دا لړۍ تر هغه بريده پر مخ ځي چې افغان دولت په مختلفو ډولونو ګواښل کيږي . د ايران د خارجه وزارت ځانګړی استازی هغه وخت افغانستان ته سفر کوي چې د روس او ايران نيابتی ډلې د ويش پر سر د اختلافاتو ښکار کيږي . د «افغانستان نوی مالک» ښاغلی طاهريان ( د افغانستان زوړ مالک قاسم سليمانی د ترور په اور کې لولپه شو ) خپل نوکران يووالی ته راوبلل ، تر څو د دوی په مرسته د افغان ملت اراده د ايرانی ملت د ارادې په څېرغوبل کړي . داسې ښکاري چې د سيمې مداخله ګر هيوادونه او زبرځواکونه غواړي ، له ټولو ممکنو لارو خپلې نيابتی ډلې په افغانستان کې واک ته ورسوي . د سولې له پاره مشورتی لويه جرګه چې ستاسو په نوښت راوغوښتل شوه ، د افغان ملت اراده يې داسې وځلوله چې د ټولو شوپرکو او ګوډاکيانو سترګې يې ړندې کړې او زمونږ د وياړلی تاريخ ځلانده پاڼه يې جوړه کړه . په دې ستونزمنو شرايطو کې ټول وطن پالونکی افغانان د پردو ارادو په وړاندې ستاسو د پرې دريځ او مقاومت ستاينه کوي او ستاسو تر شا په ټول ځواک سره ولاړ دي ، خو که د مفسدينو توطئې ګواښونکی کيږي ، وړانديز دا دی چې د سولې له پاره د مشورتی لوئي جرګې په څېرد افغان ملت استازی لويه جرګه راوغوښتل شی او د ټولو پټو او بربنډو افغانی ضد معاملو انځور يې مخې ته کېښودل شی . پرېږده چې د سيمې او نړۍ شيطانی کړۍ او په هغو پورې تړلی داخلی ګوډاکيان د خلکو د نېغ په نېغه ارادې سره مخامخ شی او زمونږ د تاريخ يوه بله زرينه پاڼه پرانستل شی . له موکې په استفادې سره غواړم پر ټولو وطن پالونکو ، افغان ميړنی ولس ، د ښارونو او کليو پر اوسيدونکو، د هيواد د غرو رغو او سردرو پر زمريانو ، زمونږ د تاريخی او وياړلی هيواد افغانستان پر زړورو مدافعينو غږ وکړم چې د رښتينی سولې ، د هيواد د ژغورنې او خپل سپين ږيري ولسمشر څخه د دفاع مورچل ته وخيږي او پرې نږدي چې د پردو او د هغو د داخلی ګوډاکيانو خائينانه دسيسې عملی شی . ژوندئ او سرلوړی دې وي افغانستان !

له پرونه راهيسې د نورمحمد تره کي په اړه بېلا بېل نظرونه وينم

او ډېر ملګري د ارواښاد تره کي په اړه ډېر کم او یا هم هېڅ مالومات نلري، نو ما وېل راځه په دې اړه د معلم صیب قیوم یوه ليکنه درسره شريکه کړم تر څو خلک بې انصافي ونکړي او په ړندو سترګو قضاوت ونکړو:

نور محمد تره کی د ژوند په کومو شرایطو او خواریو کې راګېر وو او کوم کارونه یې کړي دي؟
د ښاغلۍ نورمحمد “تره کي” په مخالفت کې د هغه سیاسي او قلمي مخالفینو (حریفانو) غلطې ليکنې هغه وخت پیل کړې چې کله دوی ته دا څرګنده شوه چې د افغانستان د خلق ګوند حاکمیت په لاس کې واخیست.

یو شمېر غیرې پښتنو (متعصبو) خو د هر پښتون په خلاف خولې خلاصې کړي دي او هر پښتون ته د (فاشیست) کلمه کاروي او د نورمحمد تره کي په باب یې هم همدغه ناروا کلمه وکارولې. بل لوري ته یو شمېر د توپير پرستۍ په ناروغۍ ککړ کسان چې هېڅ وخت هم د پښتون د ښو کارونو یادونه پر خوله نه شي را وړلای، ان که پښتون لیکوال په دري ژبه هم کوم څه ولیکي نو دوی هغه ناسم، غولوونکي او د بل چا ورته لیکلي یا له بل چا څخه نقل شوي ورته ښکاري.

هو دا به هم بې انصافي وي چې ټول دري ژبي لیکوالان تنګ نظره او متعصب وګڼو اما د متعصبو شمېر یې لږ هم نه دی. موږ یو شمېر پښتانه لیکوالان هم لرو چې په ورته ناروغیو اخته دي خو شمېر یې د دوی پرتله زیات نه دی او داسې خلکو ته له ځانه پرته نور د منلو نه وي.

یو لږ شمېر بې فکرو پښتو او دري ژبو دواړو په ډېره ساده، عامیانه ان بازاري لیکنو او خبرو سره د ښاغلي نورمحمد تره کي، د کورنۍ بېوزلي، بزګري، شپني توب، غریبي، د سرکاري شهادت نامو نه لرونکی بللی دی او همدا شان یې ښاغلي نور محمد تره کی ساده کوچی او ان د هغه جسمي جوړښت یې په طعنو اړولی، پنډ، شین سترګی او دې ته ورته نور د کوڅې پېغورونه یې ورته لیکلي دي. دغه ډول لیکوالانو ته به څه نوم او څه شخصیت ور پاتې وي؟

زما په باور د ښاغلي نورمحمد “تره کي” ژوند باید په څلورو برخو کې وڅېړل شي:

1⃣ لومړی: د هغه شخصي غریبانه ژوند، کار، زحمت، زده کړي او د ځان رسونه.
2⃣ دویم: د لیکوالۍ د فن او هنر برخه، چې په ریالیستي داستان لیکنه کې یې ځان د پښتو داستان لیکونکو په اول او دویم کتار کې را وستی وو.
3⃣ درېیم: د سیاسي زده کړو، سیاسي تشکیل او سازمان جوړولو برخه یې چېرې چې د ده استعداد او هنر دی تر خپلو همزولو سیاسیونو مخته کړی وو.
4⃣ څلورم: د واکمنۍ تر لاسه کول او بیا تر شهادت پورې د هغه هڅې، کړنې او تېروتنې.

مخکنی کار او فرهنګي تلاښونه خو یې خدای بخښلي عبدالروف بینوا په خپل اثر (او سنی لیکوال) کې چې په ۱۳۴۰ هـ، ش کال کې په درو ټوکو کې چاپ شوی دی هلته په ۲۲۰ مخه کې د نورمحمد تره کي پېژندګلوي داسې کړې ده:
ښاغلی نورمحمد “تره کی” د پښتو ژبې حساس او د اجتماعي مضامينو ښه نثر ليکونکی دی. دی په خپلو لیکنو کې تل زیار باسي چې د اولس د حقیقي او عوامي ژوند تصوير وباسي او د یوې جامعې په اجتماعي ژوند کې د افراط او تفريط عیبونه او نقایص وښیي.

تره کی صاحب په فارسي او انګرېزي او تر ډیره حده په اردو هم ښه پوهېږي. او د انګرېزۍ د ژباړې په څانګه کې یې په ۱۹۵۹ کال چې (د ۱۳۳۸ هـ، ش سره سمون خوري) د امریکې د اوورسیز ټرانسلیشن انستیتیوت څخه ۳۷ لمبر لېسانس اخیستی دی او په دې لاره کې ښه تجربه لري.

ښاغلي نورمحمد تره کی د “خلق” دیموکراتیک ګوند تر جوړښت مخکې یې پر لاندي بېلا بېلو چوکیو کار کړی وو.
✳ ۱ په ۱۳۱۳ هـ، ش کال کې په بمبیي کې د پښتون شرکت په نماینده ګۍ کې کاتب وو.
✳ ۲ په ۱۳۱۶ هـ، ش کال کې د تجارت په وزارت کې د اقتصاد د مجلې محرر وو.
✳ ۳ په ۱۳۱۷ هـ، ش کال کې د کانو په وزارت کې سرکاتب وو.
✳ ۴ په ۱۳۱۸ هـ، ش کال کې بېرته داقتصاد د مجلې محرر شوو.
✳ ۵ په ۱۳۲۰ هـ، ش کال کې د مطبوعاتو په مستقل ریاست کې د نشراتو د دویمې څانګې غړی وو.
✳ ۶ په ۱۳۲۱ هـ، ش کال کې په هغه ریاست کې د نشراتو د لومړۍ څانګې غړی وټاکل شو.
✳ ۷ په ۱۳۲۲ هـ، ش کال کې په کابل راډیو کې د پښتو مرستیال وو.
✳ ۸ په ۱۳۲۳ هـ، ش کال کې د باختر اژانس د مؤسسې غړي شوو.
✳ ۹ په ۱۳۲۴ هـ، ش کال کې د فواید عامې په وزارت کې د خصوصي مدیر او د خارجي ارتباط مدېر وو.
✳ ۱۰ په ۱۳۲۶ هـ، ش کال کې د پطرولو لوی مدېر شو.
✳ ۱۱ په ۱۳۲۸ هـ، ش کال کې د مطبوعاتو په ریاست کې د بولتین مدېر شو.
✳ ۱۲ په ۱۳۳۱ هـ، ش کال کې د باختر اژانس لوی مدير شو.
✳ ۱۳ په ۱۳۳۲ هـ، ش کال کې په واشنګټن کې د افغانستان په سفارت کې مطبوعاتي اتشه مقرر شو.
✳ ۱۴ په ۱۳۳۴ هـ، ش څخه تر ۱۳۳۸ هـ، ش پورې په کابل کې د یو اېن (UN) یا ملګرو ملتو د تخنیکي مرستې یونسکو په څانګه کې د سکرټراو تر جمان په حیث کار کاوه.
✳ ۱۵ تر رسمي دندو وروسته یې د (نور) په نوم دار الترجمه خلاصه کړه.

د یادونې وړ ده چې ټول دوستان باید په دې خبره پوه وي چې په هغه وخت او زمانه کې د باختر اژانس د لوی مدیریت دنده د اوسني وزارت اطلاعات او فرهنګ سره برابره یوه دنده وه. داچي ناپوه یا د ښمنان لیکي چې نورمحمد تره کی سواد نه لرلو نو امېد دی چې هغوی لږ شرم وکړي. په ۱۳۳۱ هـ، ش کال کې د باختر آژانس لوی مديریت کوچنۍ او ساده وظیفه نه وه چې ظاهرشاه ده ته سپارلې وه.

دنورمحمد “تره کي” قلمي اثار:
دغه لاندي ۲۴ اثرونه د ښاغلي نور محمد تره کي څخه خپلې ټولنې ته پاتې دي.

۱ د کارګری طبقی ګوند
۲ زندگي نوين “نوی ژوند“
۳ د بنګ مسافری د جائزې کټونکی (داستان)
۴ سپین (داستان)
۵ څړه (داستان)
۶ عروسی من درخیبر (داستان)
۷ د زلميانولارښود (داستان)
۸ خاطرات جنګ چرچل: ژباړه
۹ نطق ويشنسکي (ژباړه)
۱۰ سنګسار (داستان)
۱۱ بې تربيته زوی (داستان)
۱۲ موچي (داستان)
۱۳ د غوايي لاندې (داستان)
۱۴ زمابرخه (داستان)
۱۵ د سمټ مور او پلار (داستان)
۱۶ یوه کاسه او درې ډوله خواړه (داستان)
۱۷ د کور ګټه د لاهور ګټه (داستان)
۱۸ په پای کې بډای سوو (داستان)
۱۹ د نوی کال خوب (داستان)
۲۰ په ځان باور (داستان)
۲۱ زه او زما ورور (داستان)
۲۲ د ادې خدمت (داستان)
۲۳ زوږه جوړ شوه (داستان)
۲۴ د بزګر لور (داستان)

 

Formulärets överkant

634Naseer Ahmad Sapand, Dor Aschna och 632 andra

437 kommentarer

د کـــــــــــــــرونا نړيـــــــوال نـــــــــظـــم

:

لـــيــــکـــنــه : اميرګــــران

دويمه برخه 

امريکائي سياسي تحليلگر او پروفيسور نوام چامسکي خبرداري ورکړي چي د Covid-19 يا کرونا ويروس د بحران له پاي ته رسيدو به نړۍ احتمالآ له دوه غوراوي سره مخامخ شي ، يا به د مستبيدينو استثماري او ظالمانه نظامونو شمير زيات شي او يا به په بشري ټولنو کي د انساني شرايطو پر بنسټ تغيرات رامنځ ته شي او د ۸۰ ميلادي لسيزي يوطرفه ” نوي نړيوال نظم ” New World Order ته د پاي ټــــــــکي کيږدي ،

همدا ډول چامسکي ، د امريکا په جمهور رئيس دونالډ ټرمپ په امريکا او نړۍ کي د کرونا بحران د خپريدو له امله په خپل وخت اقدام نه کول سخت انتقاد وکړ او هغه ( ټرمپ ) ئي له ټولني او بشريت سره د يوه نفرت کوونکي او مسخره په توګه ياد کړ ، هغه زياته کړه چي لکه د پوليو په څير د کرونا واکسين هم جوړيداي شواي مـــګر نيوليبرل طاعون ئي مخه ونيوله نوموړي په پاي کي وائي چي د دواجوړولو کمپنيو لپاره د باډي کريم Body cream په عوض د واکسين جوړول ډير ګټور دي ) ، د کرونا پانډيمي په اړوند د امريکا د دوو ولسمشرانو نيکسن او جيرالډ فورډ د خارجه وزير هنري کيسنجر ، سپيني ماڼۍ ته د خطرزنګ ته هم توجه په کار ده ، هغه ويلي چي ( امريکا بايد د کرونا بحران له امله ويشه شي ځکه وروسته له بحرانه به په نړيوال نظم کي په بشپړه توګه بدلون را منځ ته شي ، کيسنجر وړانـــدويــنه کوي د خپري شوي وبا له امله به سياسي او اقتصادي کړکيچ دومره پراخ او اوږد شي چي تر راتلونکو نسلونو به وغزيږي او د ويروس له کبله به د ملتونو خپلمنځي اړيکي ، ټولنيز ، سيمه ايز او نړيوال پيوندونه کمزوري او د زوال په لور ولاړ شي ، کيسنجر د امريکا د Wall Street Journal په مجله کي يادونه کوي چي نوي نړيوال نظم د جوړښت په حال کي ده او امريکا بايد ورته تياري ولري ، د کرونا بحران به جهاني سيستم ته د تــــــــل لپاره تغير ورکړي ) ، د نړۍ د سياسي او اقتصادي شنونکو په باور د کرونا پانډيمي يواځي انسانانو ته خطر نه پيښوي بلکه په نړيوال نظم کي ئي د عدم اطمنان او بي باورۍ دوره هم را منځ ته کړه ، په ديپلوماتيکو اړيکو به هم بي تاثيره نه وي ، په نړيوال اقتصاد ئي ناوړه اغيز کړي ، د کرونا ويروس د خپراوي له کبله همدا څو مياشتي ياني له ډيسمبر ۲۰۱۹ م څخه تر دا مهاله په ميليونو خلکو کارونه له لاسه ورکړي ، په نيويارک او نورو هيوادو کي د ونـــډو بازارونه له کمښت او بحران سره مخامخ دي ، د ډالرو ، نفتو … نرخونه راولويدل ، داسي راپورونه هم شته چي چيني کرنسۍ به د ونډو په بازارونو کي د ډالرو سره برابره تبادله کيږي ، نړۍ د ۹۱ کاله وړاندي بحران په څير له وحشت سره لاس او ګريوان ده ياني  په ۱۹۲۹تر ۱۹۳۳چي د نيويارک د ونډو په بازار کي داسي کړکيچ را پيدا شو چي اقتصادي مؤسسي ئي له سقوط سره مخامخ کړي او په ۱۰۰ ګونو زره کارگران او خلک بي کاره شول او هم د امريکا ځني بانکونه له ډيوالي کيدو او ماتي سره مخامخ شول ، کرونا وبا د يوه نړيوال جنګ د بديل په حيث بڼه خپلوي ، اقتصادي اغيز ئي خوارا پراخ ده ، د تيلو مارکيټ د لا خرابيدو په حال کي ده ، د تيلو د توليد په سر د اوپک OPEC ياني د تيلو د توليد د صادرونکو هيوادو او روسيي په منځ کي اختلا فات شته او د بي باورۍ فضا ئي ايجاد کړي ، او د دوي په منځ کي د جګړي او اختلاف نظر له امله د نوموړو توکو تقاضا او غوښتنه له تاريخي کمښت سره مخ ده په دغه هکله ډونالډ ټرمپ وويل ( د تيلو د مارکيټ د لا ډير خرابيدو د مخنيوي لپاره حکومت پلان لري چي 75 ميليونه بشکي تيل په ډير ټيټ نرخ وپيري او په ملي ستراتيژيکو زيرمو کي ئي وساتي ) ، حقيقت دا دي چي د کروناويروس

دنړيوال کيدو يا پانډيمي Pandemic اثر له کبله د نړۍ اقتصادي وضعيت له مرګوني ضربي سره مخامخ ده او د نړۍ اقتصادي کارپوهان او متخصصين وړاندوينه کوي چي که په راتلونکو هفتو کي د کرونا ويروس د خپراوي مخه ونه نيول شي او بحران مـــهـــار نه شي جهاني اقتصاد به له نفسه ولويږي ( په کانادا کي د نړۍ د سياسي او اقتصادي علومو د پروفيسور ، شوسودوفسکي له نظره هغه امريکائي – انگليسي نفتي کمپنۍ چي د يـــورو اسيا د سترو نفتي کمپنيو نل ليکي او دالان کنټرولوي د کرونا بحران له وجي به کمزوري شي ، همدا ډول د ملګرو ملتو د خوړو د نړيوالي اداري ( WFP ) د خبرداري له مخي ، نړۍ د کرونا وبا له امله د ” پراخي او تاريخي لوږي ” له خطر سره مخامخ ده او له امکانه ليري نه ده چي د دغه بحران له کبله به په نړۍ کي بي ساري قحطي را منځ ته شي او په حکومتونو ئي غږ کړي چي د مخنيوي لپاره ئي اړين ګامونه پورته کړي ، د WFP مخکښ اقتصاد پوه عارف حسين وائي ( د وبــا اقتصادي اغيز د هغو ميليونونو خلکو لپاره خوارا بوږنوونکي دي چي لا د مخه له ستوني نيول شوي دي ) ياني د هغو خلکو لپاره چي يواځي هغه وخت خوراک کولي شي چي ورځني کار وکړي ،

د خوړو د نړيوال پروگرام له نظره ، د افغانستان په ګډون هغه لس هيوادونه چي له جګړي ، اقتصادي بحران او اقليمي بدلون څخه اغيزمن دي له خوارا ډير خطر سره مخ کيداي شي ، ځکه دا له دويمي نړيوالي جګړي تر ټولو بد انساني ناورين ده ،

په پاي کي تر ننۍ نيټي ۲۳ـ۴ـ۲۰۲۰ پوري په ټوله نړۍ کي : 2,697,316 خلک په کرونا وبا مصاب شوي ،188,857 مړه او 739,945 خلکو روغتيا موندلي ،

پــــــــــــــــــــــه ګران هيواد افغانستان او ټوله نړۍ کي د کرونا نړيوالي وبا او نورو ويروسونو د بشپړي نابودۍ په هيله .

ياددونه : د پورتنۍ مقالي لپاره :

=> د دي ديپلوماتيک ويب پاڼه

=> د فرنټير اخبار ويب پاڼه

=> د لوموند ديپلوماتيک سايټ

=> د تاند ، VOA ، جنګ سايټونه ، مطالعه شوي دي .

 

فغان ملی واکمنی تر بريد لاندې له نږدې پنځوسو کالو راهيسې د افغانستان ملی واکمنی له پيژندل شوو ادرسونو تر تاړاکونو او بريدونو لاندې ده

حکيم روان

 . د افغانستان اوسپنيز پاچا اعليحضرت امير عبدالرحمان خان به ويل : « افغانستان لکه د شيشې لوښۍ بايد د کاڼو تر منځ وساتل شي » . کاڼي روس ،انګريز او ددې دواړو نوکر ايران وو . افغانستان د دې ليوانو تر منځ بايد ځان ساتلی وای . کله به چې انګريزی ليوه زمونږ سپيڅلی لمنې ته خوله را واچوله او مونږ به د دفاع د پاره د ختيځ په لور وخوځيدو ، د شا له خوا به له شماله او لويديځه ناځوانه روس يا غاجار ( ايران ) را باندې ودانګل او کله به چې مونږ د دفاع له پاره شمال او لويديځ ته مخه کړه ، د شا له خوا به انګريز لېوه را باندې بريد وکړ. د ځوان پاچا اعليحضرت شاه زمان ټوله دوره د ختيځ ، لويديځ اوشمال د يرغلونو دوره وه . له همدغو ادرسونو او د هغوی د داخلی ګوډاکيانو له خوا نن زمونږ ملی واکمنی چې د اساسی قانون د څلورمې مادې پر اساس په خلکو پورې تعلق لری ، تر بريد لاندې ده . که له يوه ليونی هم څوک پوښتنه وکړئ چې طالبان څوک دي ؟ بيلې ځنډه به درته ووايي چې د پنجاب د موخو د پاره يوه ګمارل شوی او روزل شوی ډله ده . خو د نړئ بادار امريکا په دې حقيقت تل خاشه آچوي او عمدا ترې سترګې پټوي. همدارنګه نړيوال عدالت په دې برخه کې په رڼو سترګو ړوند دی . د طالب د «اشغال پر ضد جګړه» يو نوم وو ، دادی طالب د اشغال سره غاړه غړی شو او پر څرګندو خبرو برسېره پټې معاملې ورسره کوي . دا پټ يې څه شی دي ؟ طالبه له خدايه به يې څنګه پټ کړې ؟ آخر مالوم شوې ، خلک له ورايه پوهيږي . همدارنګه که له يوه ليونی هم پوښتنه وکړئ چې حزب وحدت ( محقق او خليلی ) څوک دی ، بيلې تأمله به ځواب درکړي چې د ايران ګوډاکيان دي . د لمر په شان څرګند حقيقت دی ، هسې د دين او قوم په نوم د خلکو په سترګو ورننوځي . که د ښاغلی عبدالله عبدالله د ډلې پوښتنه له هر چا وکړې چې ړوند نه وي ، نو په درو ځايونو به ګوته درته کېږدي چې د روس ، ايران او پاکستان سره تړلی مزدوران دي . دوستم همداسې در واخله ! د افغانستان د ملی واکمنۍ د لوټلو د پاره پنجاب اوه اسلامه جوړکړل او ايران آته اسلامه جوړ کړل ، د دې ټولو موخې شريکې دي ، او افغانان يې وينی چې څنګه د پردو نوکران د ملی واکمنۍ پر ضد سره يو شوی دي . د افغانستان ملی واکمني د دې ډلو د نامقدس اتحاد تر بريدو لاندې ده او غواړي دا شرمښان د خپلو په وينو لړلوغاښو د ګرمولو د پاره او د خپلو بادارانو د ناپاکو او ککړو موخو د پاره زمونږ د هېواد ملی واکمنی چې په انحصاری توګه د ملت حق دی ، وداړي . د دې مزدورانو لاسونه تر لېچو د افغانستان د خلکو په وينو سره دي ، چېرې دئ هغه عدالت چې د رواندا او کمبوج د بشر ضد ليوان يې محاکمه کړل ؟ ولې د افغان غميزې مجريان او وينی څښونکی شرمښان د دې عدالت ميز ته نه کش کيږي ؟ زما په اند امريکا غواړی ، تر څو د روس او ايران اجنټان د خپلو پټو معاملو د يارانو (طالبانو) سره مؤقتا يو ځای کړي ، تر څو امريکا فرصت ومومی چې د طالبانو سره د پټو معاملو پلان عملی کړي او د اوس د پاره روس او ايران په دې راضی وساتي، څو مزاحمت ونه کړي او وروسته د روس او ايران اجنټان د خپلو بادارانو پر مخ ور وتپي. په دې ډول به هم پاکستان او هم امريکا خپلو نهايې موخو ته ورسيږي. د افغان ملت برخليک يو وار بيا تر ازمايښت لاندې دی . ملت بايد را ويښ شي ! متحد شي ! او را پاڅي ! او د دې مزدورانو بريدونه پر ملی واکمنۍ شنډ کړي او پرې نږدي چې د پردو مزدوران زمونږ پر ملی ژوند ، ملی وقار ، ملی واکمنۍ سوله او امنيت بريدونه وکړي او په دې ډل زمونږ پر برخليک لوبې وکړي . هېڅ پردئ زمونږ د عزت په قصه کې نه دی . بايد د خپل ملی عزت شرف او وقار د ساتلو له پاره تر وروستۍ سلګۍ ودريږو او مقاومت وکړو . دا ژمی به خامخا تېر شی ، خو د سکرو مخ به تور پاتې شي . پر مونږ دا سختې شپې او ورځې به خامخا تېرې شي ، خو د نامرده او مزدورو امتياز غوښتونکو ، واکمنۍ ته د تږو پردي پالو مخونه به د تاريخ په بې پايه دوران کې تور پاتې شي . تر دې سپينې ، بې پردې او په ډانګ پييلي به نور څنګه وي؟ و ما علينا الی البلاغ

د کـــــــــــــــــــرونا نړيــــــــوال نـــظـــم :

لــيــکـنـه : امـــــيرګـــران
لومړۍ برخه 
 دا دي زموږ د سترګو وړاندي د نوي نړيوال نظم ( New World Order ) چي د ۱۹۸۰ ميلادي لسيزي په پاي کي هغه مهال چي پخواني شوروي اتحاد د زبرځواک ( سوپرپاور ) له درجي څخه وغورځيد او د امريکا متحده ايالات د نړۍ د يواځني سوپرپاور په حيث د نوي نړيوال نظم پلان معرفي کړ ، د هغه ځاي د کرونا نړيوال نظم نيسي ،
واقعيت دادي چي د امريکا ستراتيژيکو اوږدمهاله ګټو ته په کتو ، د نوي جهاني نظم طراحان د نوموړي زبرځواک د دولت پوځي ستراتيژيستان ، پنتاګون او د سي آي اي استخباراتي شبکه وه ، د نوي جهاني نظم نوښتګرانو او ترتيب کوونکو بيا د خپلي نړيوالي اجندا په اړوند د شمالي اتلانتيک له سازمان ( نــاتو ) ، د پيسو له نړيوال صندوق ( IMF ) ، نړيوال بانک او نړيوال تجارتي سازمان ( WTO ) سره سلا او مشوري وکړي ، د يادولو وړ ده چي پورتنۍ ذکر شوي اداري او مؤسسات د وال سټريټ ، د نظامي او صنعتي تأسيساتو او فابريکو سره تنګي اړيکي لري ، دغه بنسټونه په نړيواله کچه د پرمخ تلليو هيوادو د اقتصادي دکترين ديکته او لارښوونه کوي ، د ياد شوي سيستم تکيه له واقعي قدرت سره تړلي ده ، د دوي له نظره جګړه ايز عمليات او د کړکيچ او شخړو دوام يو له ګټورو دکترينو څخه دي ، رســنيــز او پوځي بنسټونو ډير مفيد اقتصادي فعاليتونه په خصوصي سکتور ، دفاعي ، اطلاعاتي او د مزدورو د استخدام په ګمارني. کي اجرا کړي دي ، د نوي نړيوال نظم د تطبيق تر شـــــــعــار لاندي ، د فريب ، درغلۍ او په هره طريقه ګـــټه کول ، لوړ پوړو چارواکو ته رشوت ورکول ، د راپورونو او اطلاعاتو په اساس پټ عمليات په کار اچول کيږي ، د متحده ايالاتو تر حمايتي چتر مليشو او اجيرو ډلو ته ټرينينګ ورکول کيږي او بيا د زبرځواک له کرايه شويو خصوصي ډلګيو سره يوځاي فعاليت کوي ، په داسي وضعيت کي د دي په ځاي چي د جګړي او سولي په هکله دولت تصميم ونيسي برعکس دا تصميم نيونه د خصوصي اقتصادي ګټو تابع ګرزي ،
نوي نړيوال نظم داسي عمل او اړيکو ته لاره هواروي چي په هغه کي د ” سازمان سوي جنايت ” او ” سازمان سوي سرمائي ” ترمنځ هيڅ ډول سرحد د تشخيص وړ نه وي ، د يواځني سوپر پاور د نوي نړيوال نظم ويـــره دا وه چي وروسته د شوروي اتحاد له پاشل کيدو او د وارسا پکت له ړنګيدو ، د امريکاعظمت ، جنګي قدرت او لاس بري بايد هر هيواد ومني او د هغه تابع وګرزي ، او هم دا جګړه ايز ځواک دا صلاحيت او واک بايد ولري چي د نړۍ په هر ګوټ هغه که د ” توره بوره ” غرونه هم وي د ” بـــــمونــــو مــــور ” استعمالولي شي ، لکه څنګه چي وليدل شول ،
مگر اوس  له هغو ترهګرو ډلو سره د توافقنامي په لاسليک کولو د افغانستان له دولت او ملت سره ټولو تعهداتو او ستراتېژيکو تړونونو او معاهدو ته شـــــا ګرزوي او په اتلسو کالونو کي کومي لاس ته راوړني چي افغانان ئي لري هغوي له خطر او نابودۍ سره مخامخ کوي ، وروسته د قطر له موافقتنامي د آي اس آي په لارښوونه طالبان په بي رحمانه توګه خپل افغانان وروڼه وژني ، انتحاري حملي کوي لکه په کابل ، ارزګان ، هلمند ، کندهار ، پکتيکا ، قندوز بدخشان او د هيواد په نورو سيمو کي ، دا ټول عمليات د پاکستان د پوځي استبلشمنټ او استخباراتو په لارښوونه سر ته رسيږي ، پروسږکال د هند ( The Hindu ) او نورو رسنيو د نوموړي هيواد د څارګري شبکو په حواله رپوټونه نشر ته وسپارل چي د پاکستان استخباراتي شبکه آي اس آي داعش ډلي ته دستور ورکړي ترڅو په افغانستان کي په هندي او نورو تآسيساتو بريدونه او انتحاري حملي وکړي چي دا حمله څو هفتي وړاندي په کابل کي په يوه درمسال ترسره شوه او د بريد طراح پاکستانيان ول چي په پنجابي ژبه ئي خبري کولي ، د رپوټونو له مخي دا ډول حملي د پاکستان لشکرطيبه او داعش په ګډه پلان کوي ، چي د دغي حملي يو مهم طراح عبدالله اورکزي چي د اسلم فاروقي په مستعار نوم پيږندل کيږي او نور پاکستاني ملګري ئي د افغانستان د ملي امنيت د کارکوونکو لخوا ونيول شول ، سوال پيدا کيږي چي ولي وروسته د دوحي له توافقاتو په افغانستان کي د طالبانو دستوري حملي په شدت سره جاري دي او ولي او د کومو اهدافو لپاره په افغانستان کي د غوڅ دريځ د ماموريت د قطعاتو قوماندان جنرال سکاټ مــېــلر او زلمي خليل زاد د راولپنډي په GHQ ( د ځمکنيو پوځونو قرارگاه ) کي له لوي درستيز جنرال قمرباجوه سره ګوري ، د افغانستان برخليک خو به د ۱۹۹۰ ميلادي لسيزي په څير پنجابي حاکم اشرافيت ته نه سپارل کيږي ؟
په اوسني عصر کي چي له نيکه مرغه د نړۍ ډيرو هيوادو سړه جګړه تيره کړه او د يوه داسي نړيوال نظم په لټه کي ول چي د نړۍ د اکثريت بشريت د هيلو ، ارمانونو او اميدونو ځواب ووائي ولي په ډير افسوس چي د سړي جګړي ، محکوم ، مظلوم او جګړي ځپلي افغانستان تر دا مهاله پوري د ساړه جنګ د زبرځواکونو او هم سيمه ايزو هيوادونو د استخباراتي او نيابتي جګړو ډګر ګرځيدلي چي ډير درانه حياتي ، سياسي ، فرهنګي او اقتصادي تلفات ئي وليدل او تراوسه په شدت او بي رحمۍ سره دوام لري ، اوس چي څلورو خواوو ته نظر واچوو د امريکا د نوي نړيوال نظم ځاي د کرونا نړيوال نظم اشغالوي ، داسي دشمن چي په نظر نه راځي او نه بــــمـــونه اوروي ولي د مړيو او جسدونو قطارونه ئي يو په بل پسي روان دي ، په نړۍ کي د ځينو هيوادو رهبرانو ، فيلسوفانو او د پيښو تحليل کوونکو رسنيو ته ويلي چي نوي نړيوال نظم بدليږي ، د المان د اتحادي جمهوريت ولسمشر ، شتاين ماير ملت ته په تلويزوني وينا کي وويل چي ( له کرونا وروسته نړۍ به بل ډول وي او د دغي وبا پر وړاندي هلي ځلي ئي ،
” د انسانيت ازميښت ” بللي دي هغه د کرونا په وړاندي د صبر ، ديسپلين او پيوستون غوښتنه وکړه ، دا لومړي ځل دي چي د المان يو ولسمشر د عيسويانو د اختر له مراسمو پرته ملت ته تلويزوني وينا کوي ، همدا ډول د امريکا ۹۱ کلن نامتو پروفيسور ، مفکر او شنونکي نوام چامسکي ويلي د کرونا بحران چي بشريت ورسره مخامخ ده ډير خطرناک او کيداي سي ډيري ورانونکي پايلي ولري ، ولي دا بحران مؤقتي او باالاخره تر کنټرول لاندي به راشي مګر په ياد ولرئ چي نړۍ له دوو خطرناکو بحرانو سره چي هغه به د بشر موجوديت يو دم نابود کړي او هغه هسته اي جګړه او د ځمکي د کري تودوخه ده ، دا دواړه تهديدونه د نيوليبراليزم د سياستونو نتيجه ده ، چامسکي په دي نظر ده چي د Covid-19 يا کرونا وبا له پاي ته رسيدو وروسته به نړۍ احتمالآ له دوه غوراوي سره مخامخ شي ، يا به د مستبيدينو استثماري او ظالمانه نظامونو شمير زيات شي او يا به په بشري ټولنو کي د انساني شرايطو پر بنسټ تغيرات رامنځ ته شي او د ۱۹۸۰ لسيزي يو طرفه نوي نړيوال نظم NWO ته د پاي ټکي کيږدي 
دوام لري .