ليکنه د امــيرګران لخوا
په هند کي د صدراعظم نريندرامودي په مشرۍ د بهاراتيه جنتا پارټي حکومت په يوه تاريخي اقدام سره د جمو اوکشمير د خاص وضعيت ( Special Status ) ياني ۳۷۰ او ۳۵ اي مادي له منځه وړل اعلان کړ ، د دغه اقدام په غبرګون کي پاکستان سخت عکس العمل وښود ، په اسلام اباد کي ئي د هند دسفارت هاي کمشنر ته رخصت ورکړ او تجارتي اړيکي ئي ودرولي همداډول د قول اردو د قوماندانانو ، پاکستان دفاعي کونسل لخوا د معضلي په اړوند بيړنۍ جلسي وشوي ، د پاکستان د پارلمان ( ملي اسامبلي او سنا ) ګډه غونډه جوړه چي د انتصابي صدراعظم عمران خان په شمول د پاکستان د نورو ګوندونو استازو په خپلو احساساتي ويناوو کي د دغه اقدام د غندلو ترڅنګ له کشميريانو سره د هرډول اخلاقي ، نظامي مرستو ژمني تکرار کړي ، د يادولو وړ ده چي د مسلم ليګ نواز د ګوند رهبرانو هر يوه شهبازشريف د ګوندمشر او پخواني د پنجاب ايالتي صدراعظم ، خواجه اصف د خارجه چارو پخواني وزير ، سناتور مشاهدحسين سيد د اطلاعاتو پخواني وزير د خپلو څرګندونو په ترڅ کي په افغانستان کي د طالبانو د پروژي په نوم د رواني جګړي پټ مخ او اهداف نورهم را څرګند کړل هغه داچي پنجابي ايليټ ( اشرافو ) او حاکم پوځي ـ ملکي واکمنانو د افغانستان ثبات ، ترقي او سوله د کشمير له مسئلي سره وتړل ، دوي په لوړ او مغرور اواز وويل چي ” دا هيڅکله نه شي کيداي چي په کشمير کي به جګړه وي ، ويني به بهيږي او په کابل کي سوله ”
د پاکستان دحاکم اشرافيت دا ډول څرګندوني نوي نه دي بلکه پخواهم د جنرال پرويز مشرف ، جنرال حميدګل ، جنرال ميرزا اسلم بيګ ، مولانا فضل الرحمن ، مولانا سميع الحق ، مولانا اظهرمسعود ، حافظ سعيد او نورو افغان دشمنه اشخاصو او کړيو له خولي راوتلي دي چي له امله ئي د افغانستان د خونړۍ تراژيدي ابعاد نورهم پيچلي او پراخوي ، له څلورو لسيزو په زياته موده کي پاکستاني ظالمو او مزدورو واکمنانو له غرب ، عربو او امريکا څخه په افغانستان کي د پراکسي وار او جګړي د دوام له امله مالي او نظامي امتيازات ترلاسه کړي اوس هم سخت تلاش کوي چي د سولي د ” پروژي ” په بدل کي د کشمير په بحران کي له امريکا او غرب څخه امتياز ( باج ) واخلي ، پاکستاني پوځي ـ ملکي حاکم اشرافيت په ۱۹۸۰م لسيزه کي په اصطلاح د افغانستان د جهاد په نوم له امريکا ، عربي او اروپائي هيوادو او چين څخه په ملياردو مالي او نظامي کومکونه ترلاسه کړل ، په هغه وخت کي چي زه په اسلام اباد کي د افغانستان د سفارت ديپلومات وم او د شوروي اتحاد سرو پوځونو په افغانستان يرغل وکړ ، دامريکا جمهور رئيس جيمي کارتر ديکتاتور ضيأالحق وهڅاوه چي د شوروي د يرغل په ضد له امريکا سره په مخکني ليکي ( فرنټ لاين ) کي ودريږي او د۵۰۰ ميليونو ډالرو اقتصادي کومک وړانديز ئي وکړ ، ولي ضيأالحق دا کومک رد کړ او وئي ويل چي داکومک لکه په سمندر کي د يوه څاڅکي په مفهوم ده ، تاسي پاکستان د يوه سوپرپاور په وړاندي جنګوئ او دا مرستي ! بيا په انتخاباتو کي رونالډريګن کامياب شو هغه د پاکستان له پوځي واکمن سره د مذاکراتو په نتيجه کي ۲،۳ميليارده ډالر اقتصادي او نظامي کومکونه اعلان کړل چي ۴۰ فرونده F-16 جنګي الوتکي هم شاملي وي ، همدارنګه سټينګر او بلوپايپ ميزايلونه ، ابرام A-1 ټانکونه چي ضيأالحق ، جنرال اختر عبدالرحمن او ۳۰ کسان نور لوړ رتبه پوځي منصبداران د امريکا دسفير او نظامي آتشي په ګډون ئي د تمريناتو د ليدلو وروسته په بهاولپور ( پنجاب ) کي د ترانسپورتي طياري C-130 د سقوط په پيشه کي مړه شول ، اوس هم پاکستان د ” ګريټ ګيم ټو دي ګرانډ بارګنينګ ” لوبه په مخ بيائي او د Great Game  په نوي پړاو کي کاميابه هم دي له دي کبله دي چي پاکستان په سيمه کي د مالي او نظامي امتيازاتو د اخيستلو لپاره په افغانستان کي د جنګ لمبي بلي ساتي او د کشمير له کشالي سره ئي غوټه کوي ،
د پاکستان پخوانيو جنرالانو له هغي جملي پرويزمشرف ، حميدګل ، نوازشريف او نورو په افتخار ويلي چي مجاهدين ، طالبان او نوري مذهبي توندلاري کړۍ د پاکستان ستراتيژيکه سرمايه ده او دوي د موږ د ګټو لپاره جنګيږي له ځکه هم جهادي ارتجاع او طالبان د سيمه ايزو سياليو او نيابتي جګړو په غلامۍ او پيچلي کړۍ کي راګير دي او همدغو اجيرو کړيو د پاکستان د شومو او هژمونيستي اهدافو لپاره افغانستان لوټه لوته کړ، په لس ګونو زره بي ګناه ملکيان ئي په نښه کړل چي يواځي په تيرو پنځو کلونو کي ئي له پنځوس زره زيات افغان سرتيري قرباني کړل او د مصيبت د شيطاني دايري ( Vicious Circle ) لوبه نوره هم دوام لري ، زما په نظر د افغانستان حکومت د پورتنيو اظهاراتو له کبله د پاکستان له حکومت څخه توضيحات وغواړي اوهم د افغانستان د دغه فريب کاره دشمن د خاينانه لوبو په وړاندي د يوي ملي ستراتيژۍ په محور را ټوليدل د وخت بيړنۍ غوښتنه ده ، هيره دي نه وي چي د پاکستان د پارلمان په ګډه غونډه کي د پښتونخوا ملي عوامي ګوند سناتور عثمان کاکړ په لوړ اواز له افغانستان څخه دفاع وکړه او ټولو ګډون کونکو او د پاکستان پوځي استبلشمنټ ته ئي په طعنه وويل چي ( په افغانستان کار مه لرئ ، که نارينه ياست ولاړ سئ کشمير وګټئ ) ،
په جمو او کشمير کي ځانګړي وضعيت ( ۳۷۰ ) ماده يعني څه ؟
تاريخي شاليد : د انګريزي ښکيلاک د امپراتورۍ د نړيدو په نتيجه کي د هند نيمه وچه د مذهبي ايدئولوژۍ له مخي د هند او پاکستان په دوو هيوادو وويشل شوه ، د مذهب په نوم د پاکستان د هيواد له مصنوعي جوړښت سره د هند د نيمي وچي د استعمارضد مبارزو مخکښان لکه پاچاخان ( خان عبدالغفارخان ) مولانا ابوالکلام ازاد او په زرګونو نور د پاکستان د جوړښت مخالف ول ، کشمير ځانګړي رياست وو چي د مهاراجه هري سنګهـ لخوا اداره کيده ، د ۱۹۴۷م په پاي کي د محمدعلي جناح لخوا د پاکستان د نظامي ځواکونو انګريزي قوماندان جنرال ګريسي ته امر وشو چي په کشمير حمله وکړي ، ګريسي چي د هند- پاکستان د پوځونو د عمومي قوماندان جنرال اکلند تر قومانده لاندي وو د جناح له امره سرغړونه وکړه ، بيا جناح قبايلي خلک وهڅول چي د جمو او کشمير په رياست حمله وکړي د حملي په نتيجه کي هري سنګهـ له هند څخه مرسته وغوښته چي وروسته له جګړي کشمير په دوو برخو وويشل شو يوه لويه برخه ۶۷٪ له هند سره او بله برخه ياني ۳۳٪ د پاکستان تر اشغال لاندي راغله ، په کشمير کي شيخ محمدعبدالله هم د کشميريانو د حقوقو لپاره مبارزه کوله او پايله ئي داشوه چي په ۱۹۵۲م کي له جواهرلال نهرو سره ئي موافقه وکړه چي کشمير به په داخلي چارو کي ازاد ولي ، دفاعي ، مالي يا پولي او خارجه چاري به ئي د هند د حکومت لخوا اداره کيږي ، دغي موافقي ته چي ۳۷۰ او ۳۵ اي مادي دي کشمير ته ئي استثنائي اوځانګړي وضعيت ورکړ چي ( Special Status ) ورته ويل کيږي او ۷۰ کاله خلکو د دغه خاص وضعيت د پاي ته رسولو طرفدار وو چي دا دي اوس د نريندرامودي په مشرۍ د BJP حکومت ختمه اعلان کړه او د تاريخ برخه وګرځيده ،
د فرصت په درلودلو به د مسئلي ټول اړخونه او عکس العملونه وڅيړل شي . تربيا

ياهووو!

بسم الله الرحمن الرحیم

موږ د روان ۱۳۹۸ کال د چنګاښ په ۱۶ ــ ۱۷ چي د ۲۰۱۹ کال دجولای د میاشتي له ۷ ـ ۸ نیټي سره سمون خوري په دوحه کي دسولي لپاره د بین الافغانی کانفرانس ګډون کوونکي په افغانستان کي دسولي لپاره د جرمني د فدرالي جمهوریت او د قطر هیواد هڅو ته د ارزښت په سترګو ګورو او بین الافغاني ناستو د کوربتوب او سهولت برابرولو له کبله یې مننه کوو.

موږ د کنفرانس ګډون کوونکي همدارنګه د ملګرو ملتونو له سازمان، د سیمې له هیوادونو او په خاص ډول له امریکا سره دمذاکراتو او بین الافغاني ناستو لپاره دسهولت برابرونکو هیوادو څخه مننه کوو چې د افغانستان د مسئلې دحل لپاره یې لازم امکانات برابر کړي دي او هیله لرو چې ټول اړخونه به په راتلونکې کې همدغه همکاري پداسې ډول انجام کړي چې زموږ د هیواد او ولس په خیر او یوې واقعې سولې ته د رسیدو سبب شي.

دا چې له اوږده بحران وروسته په افغانستان کې د تلپاتې او سراسري سولې د راتګ لپاره وضعیت آماده شوی، نو دې هدف ته د رسیدو لپاره موږ دوحې د بین الافغاني کانفرانس ګډونوال په لاندې مواردو کې توافق ته ورسیدو.

موږ د کنفرانس د ګ‌‌‌‌‌‌ډون کونکو له دیده د خبرو اوتفاهم
له لارې کولای شو چې د هیواد د نن او راتلونکي په اړه مشترک درک ته ورسیږو او هغه موانع چې پدې لاره کې شتون لري لیرې کړو. لدی کبله موږ ټول دخبرو د تداوم پر ضرورت ټینګار کوو.

لومړی: د بین الافغاني کنفرانس ټول ګ‌‌‌‌‌‌ډون کونکي بشپړ اتفاق لري چې په هیواد کې تلپاتې سراسري او باعزته سوله چې د افغانستان د ټولو وګړو غوښتنه ده، د صادقانه همه شمولو بین الافغاني مذاکراتو په پایله کې شونې ده.

دوهم: افغانستان یو متحد، اسلامي هیواد او د ټولو میشتو وروڼو قومونو مشترک کور دی. د اسلامي نظام حاکمیت، اجتماعي او سیاسي عدالت، دوګړو اساسي حقوق، ملي وحدت، خپلواکي او ارضي تمامیت هغه ارزښتونه دي چې ټول افغانان ورته تعهد لري.

دریم: افغان اولس چې په تېر تاریخ او په تیره بیا تیرو څلویښتو کلونو کې یې له خپل دین، هیواد، فرهنګ او خپلواکۍ څخه د دفاع لپاره ډیرې قربانۍ ورکړې دي، ټول نړیوال، سیمه ایز او کورني جهتونه دي زموږ د ملت لوړو ارزښتونو ته په احترام قائل شي. د دې لپاره چې په راتلونکې کې افغانستان بیا د جګړو او بحران شاهد ونه اوسي، بین الافغاني تفاهم او د هیواد د بیلابیلو اقشارو تر منځ پوهاوی یو مبرم ضرورت دی. نړیوال، سیمه ییز او ټول داخلي اړخونه د دې بهیر ملاتړ ته رابولو او تقویه یې د ټولو په خیر ګڼو.

څلورم: دا چې د جګړې په اوږدیدلو سره هره ورځ زموږ ولس متضرر کیږي نو سولې او د بین الافغاني مؤثرو مذاکراتو ته د زمینه سازۍ لپاره لاندې اقدامات ضروري بولو:
الف ــ د جګړې ښکیل اړخونه دې د ګواښونو، انتقامي تهدیدونو او جګړه ییزو ادبیاتو په ځای په خپلو رسمي بیانونو کې له نرمې ژبې کار واخلي.
ب ــ دسولي دناستي ټول ګډونکونکي له امریکاسره په قطر کي د روانو مذاکراتو ملاتړ کوي او په افغانستان کي د روان تحمیلي جنګ په پای ته رسولو کي یې موثر او مثبت قدم بولي.

پنځم: د دې لپاره چې زموږ ولس د جګړې له زیانونو خوندي او د جګړې ناخوالې تر ټولو ټیټې کچې ته راښکته اود سولي لپاره داعتماد بهتره فضاءجوړه شي د جګړې ښکیل اړخونه دې لاندې اجراآت ترسره کړي.
الف ــ د سپین ږیرو، معیوبو او ناروغو بندیانو بې قید او شرطه خوشي کول.
ب ــ دهیواد په ټولو سیمو کې د عام المنفعه بنسټونو لکه، د دیني او مذهبي مرکزونو، روغتونونو، بازارونو، د اوبو بندونه او کارځایونو د امنیت تضمین.
ج ــ په ځانګړې توکه د تعلیمي بنسټونو لکه ښوونځیو، مدرسو،پوهنتونونو او نورو تعلیمي ادارو حریم ته درناوی.
د ــ د ملکي خلکو د عزت، ژوند، مال او کورونو ساتنې ته ژمنتیا، او ملکي تلفات د صفر کچې ته راښکته کول.

شپږم: د اسلامي اصولو سره سم د تعلیم، کار، سیاسي، اقتصادي او ټولنیزو فعالیتونو په برخه کې د ښځو د حقوقو ‌‌‌‌‌‌ډا‌‌‌‌‌‌ډ او همدارنګه دمذهبي اقیلتونو. ‌‌‌‌‌‌ډا‌‌‌‌‌‌ډ

اوم: د دوحې دکانفرانس ګډون کوونکی توافق لري چې د سولې تګ لاره به په لاندینیو مواردو څرخي:
الف – په افغانستان کې پر اسلامي نظام توافق.
ب – د سراسری سولی دپیل په شرایطو او عملي کیدو.
ج – د سولې تړون د موادو پر پلي کیدو او څارنې.
د – د بنیادي بنسټونو، دفاعی او نورو ملی نهادونوچي دټولو افغانانو ملکیت دی، دسولی له توافق څخه ورسته په اړیني اصلاح خوندیتوب او غښتلتیا.
ه – د افغان کډوالو او د جنګ لکبله د داخلي بیځایه شویو کورنیو خپلو سیمو ته پر بیرته ستنیدلو.
و – د مرستندویه ھیوادونو سره د سولې د تړون وروسته د مرستو د نوې ھمکارۍ او اړیکو پر شرایطو.
ز – د افغانستان په اړه نړیوال کنفرانس کې د نړیوالو ضمانتونو سره د افغانستان د سولې پر توافقاتو تائید.
ح – په نړیوال کنفرانس کې د سیمې، ګاونډیو او نورو ھیوادونو له لورې په افغانستان کې د نه لاسوھنې ژمنې او توافق باندي ټینګار کوي.

اتم ــ موږ دسولي په اړه دټولو هڅو او لدې جملې د مسکو د تیر بین‌الافغاني کنفرانس پریکړه لیک چي د روان کال د فبرورۍ په ۵مه او ۶مه نېټه جوړ شوی و تائیدوو او ټول ګډونوال په یوه خوله، له اسلامی کانفرانس، د ملګرو ملتو له سازمان، امنیت شوری، اروپایې ټولني او ټولو ګاونډیو هیوادو څخه غوښتنه کوو چي د سولې په اړه د دوحې د بین الافغاني کانفرانس پریکړي تائید او ملاتړ یې وکړي.

ومن الله توفیق

؟

درنو دوستانو د ننې غونډی درنو برخوالو

پښتانه د نړېوالی شميرنې له مخی تر ۷۰ ميلونو زيات دي په خټه اريايي نژاده باغيرته ميله پال وطندوست په خپل هيواد مين او ننگيالي دي د تاريخ په اوږدو کې د هيچا غلامي بربريت ،زورواکي نده منلی همدا لامل دی چی د نړې زبر ځواکونو لکه انگريزان ، مغولو، روسانو، ايرانيانو اونورو  سره په تش لاس جنگيدلي اوخپله خپلواکي ساتلی دلته لازم بولم د يو څو بېلگو يادونه وکړم

 پير روښان په ۱۵۲۵ کال د سولي وزيرستان د کاڼې گورم اوسيدونکي وود مغولو پر وړاندې د مبارزی چيغه اوچته کړی وه اود مغولو له خوا په شهادت ورسيدلو.

ددرياخان افريدي قيام،د خوشحال خان با با قيام، له پيروښان وروسته د ۲۰ لمې پېړی نيمايي کې ملا پاونده مسيد د ټول وزيرستان د مبارزی سرلاری وو د انگريزانو خلاف د ازادی جنډه پورته کړه د امير عبدالرحمن سره ملا پونده د ډيورنډ د کرښې چی په ۱۸۹۳زکال لاسليک وله مخالفت وکړ اوله عبدالرحمن نه وغوښتل دا کار ونه کړي اود انگريزانو سره مغاهده لغوه کړي.ولسونه دا ډول توری کرښې نه مني. ۲۲ کاله وروسته د وزيرستان خلکو د ايپي فقير په نوم يو بل مبارز سرلاری وموند هغه د عدم تشدد د مبارزی سره مخالف وو ويلې د ظالم جابر نه په سوال حق نه تر لاسه کي کيږي بلکې د توری په تيغ به حق اخلو. دايپي فقير لښکرو تر بنو، کوهاټ او ټول وزيرستان کې خپل واک چلاوه  کله چی پاکستان جوړ شو بيا هم ايپي فقير په وزيرستان کې دازدی جنډې رپانده ساتلی د ميرويس نيکه قيام چی کامياب هم شولو،د لوی احمد شاه با با چی د لوی افغانستان ډبره کېښودله او ستره امپراتوري جوړه کړه،نن چی د ټول پښتنو پېغلو، بوډاگانو، ځوانانو پر سر د ،منظور پښتين خولی د حق اود عدالت سنبول گرځي اود عدالت او حق غوښتلو چيغه پورته کړی د اچېغه دولس اواز نه د نقيب مسيد اونه د ارمان لوڼې او نه د خړ کمره په دويمه بابړه اود لسگونو ازادی غوښتونکو په شهادت اونه ددی مبارزی دسرلارو په زنداني کولو چپ کيدای شي، د اچيغه نن لربر افغان ولسونو ټولې نړې ټولو ازاد غوښتونکو غور ځنگونوتاييد اود ملاتړ جنډې په ټوله نړې کې رپولي او هر ډول قربانی ته  ولا ړ دي ټول ته مالومه شوی چی دا غورځنگ په کم وخت کې د کويټی نه نيولی تر کراچی، باجوړ صوات، ټول وزيرستان، پښاور لاهور، اسلام ابات او ټول افغان ميشتو د نړی هر گوټ کې چی ژوند کوي ملاتړ او په ميلونونه انسانانو ددی روا حق پلوي کړی نن هم د سويډن هيواد د مالمو په تاريخي ښار کې د سويډن ميشتو افغانانو ، سويډنيانو لخوا دا لاريون رابلل شوی زه ددی غونډي له جوړونکو او گډونوالو مننه کوم چی نن د يو جابر ظالم رياست پر وړاندی د پشتنو قوم سره د خواخوږی پلوی کوي .

محمد اقا شيرزاد