حکيم روان

افغان دولت په وارو وارو په رسمی او غير رسمی څرګندونو کې د افغانستان پر ضد د نا اعلام شوي جګړې خبره کړيده . د افغانستان پر ضد نا اعلام شوي جګړه ځکه نيابتی جګړه هم بلل کيږی چې پاکستانی نظاميان يې د طالبانو پر مټ د پاکستانی موخو د پاره پر مخ وړي .
په خواشينۍ سره بايد ووايو چې نړيوالو زمونږ هيواد د هغه ځانګړی جيوپوليتيک او جيو ستراتژيک اهميت له امله ددې پر ځای چې د همکاری ، ګډ کار ، پوهاوي او هر اړخيز پرمختګ له پاره وکاروي ، د خپلو استخباراتو د ويجاړوونکو هڅو ، د مخامخ کيدو او خونړيو جګړو په مرکز واړاوه . د جګړو څلوېښت کلن ناورين افغانستان د جنرال ضياءالحق د توصيې سره سم د اور دوزخ ته ور وغورځاوه . هر څه يې لولپه شول او هيواد جهادی او طالبی جګړو کنډ کپر او ويجاړ کړ . تر ننه « جهادی مشران » او طالبان د هيواد ورانولو ته ژمن پاتې شوی دي .
د سپتامبر له ۱۱ وروسته چې امريکائيانو پر طالبانو يرغل وکړاو طالبان يې د جمعيت ، شورای نظار، جنبش او حزب وحدت په مرسته تس نس کړل او د طالبانو اسيران يې په کانتينرونو د ليلی دښته کې قتل عام کړل ، نن طالب او عبدالله عبدالله ، دوستم او محقق ځانونه د روغې جوړې اصلی اتلان بولی او اشرف غنی چې د باور د رامنځته کيدو له پاره يې په جوپو جوپو طالبان له زندانه خوشی کړل ، لومړنۍ اوربند يې اعلان کړ، د روغې جوړې له پاره يې د کابل پروسه پيل کړه او لسګونه معتبرې ملی او نړيوالی غونډې يې د سولې او پخلاينې له پاره وکړې ، د سولې مخالف بلل کيږي ؟؟؟؟؟
که د ولسمشر دوکتور اشرف غنی جوړوونکی هڅې نه وای ، خليلزاد به طالبانو سره د سولې موافقتنامه لاسليک کړی نه وای . که څه هم خليلزاد د ټاکلو امريکايي موخو د پاره دا کار وکړ ، خو د دوکتور غنی هڅې او هاند د هيواد يووالی او له جګړو څخه د وتلو موخو ته وقف دي .
طالبانو سره د خليلزاد د خبرو آترو په جريان کې د دوکتور غنی په ټاکنو ټينګار د دې له پاره وو چې طالبان د سولې د خبرو په مهال د يوه قانونی حکومت په وجود کې د سولې له پاره د افغان ولس د ټولنيزې ارادې سره مخامخ شی او د هغه په وړاندې تمکين وکړی او سولې ته غاړه کېږدي . ولسمشر د هېواد د آبادۍ او پرمختګ پلانونه لری او پرمختګ مساعد چاپېريال ته اړتيا لري . خو د اشرف غنی مخالفين عبدالله عبدالله ، ګلبدين حکمتيار ، نبيل او نور د هېواد د سولې او پرمختګ د پاره نه کومه طرحه لری او نه اراده ، له طالبانو خو دا توقع کيدای نه شی .
له نېکه مرغه افغان ولس د ټاکنو په جريان کې تاريخ جوړونکی پرېکړه وکړه، ځان غوښتونکو ته يې نه وويل او دوکتور اشرف غنی يې د خپل ولسمشر په توګه وټاکه .
خو بی شرمه ځان غوښتونکی په داسی حال کې چې د ټاکنو د مستقل کميسيون غړي يې په خپله وټاکل ، خو د هماغه خپل کميسيون پرېکړې په بی ساری بی شرمی سره نه منی . په داسې حال کې چې هېواد په برخليک ټاکونکو شيبو کې قرار لری ، ځان غوښتونکی غواړی خپلې ناروا غوښتنې پر ولس وتپي او هېواد د نا مالوم برخليک په لور سوق کړي . له دې هڅو داسی ښکاری چې د پردو لاسونه تر هغه اوږده او نيتونه تر هغه تور او دښمنانه دی چې مونږ يې فکر کاوه .
د هېواد دښمنان غواړي د منتخب ولسمشر د لوړې د مراسمو سره موازی د تش په نامه ټولشموله حکومت په نوم د دروغجنې لوړې «مراسم» پر ځای کړي . دا کار به خامخا د اسلام آباد او تهران ټاکلی کړۍ خوشاله کړی . د پاکستان – طالبانو او مجاهد عبدالله عبدالله او ورسره ملګرو ګډې هڅې د افغان نظام د له منځه وړلو او بی ثباتۍ له پاره لکه لمر روښانه دي .
ولسمشر په دې تورنوي چې د سولې د پاره د ملی اجماع په چاره کې پاتې راغلی دی ، نو بايد استعفاء ورکړي . خو آيا د وطن پلورونکو ، د مختلفو ګټو لرونکو ګاونډيانو د استخباراتی مامورينو اجماع ممکنه ده ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟
ولسمشر د چيلک اندازانو د مزاحمت سره سره د سولې د پاره د سيمه ايزې اجماع په چاره کې ټاکلی برياليتوبونه تر لاسه کړل ، همدارنګه يې د افغانستان د سياسی او ټولنيز نظام د ساتلو د پاره نړيوال ملاتړ خپل کړ . خو د طالبی ماجراغوښتونکو ، جهادی غلو او چورګرو او د هغوی د سيمه ايزو ملاتړو په وړاندې په درو جبهو کې بی آمانه مبارزه لا هم د ژوند اړتيا ده .
د وطن پالونکو افغانانو دنده ده چې په يووالی او پيوستون سره د خپل قانونی حکومت تر شا لکه د پولادو غرونه ودريږی او پر طالبانو فشار راوړی چې نور د خپلو وروڼو پر ضد له جنګه لاس واخلی . خپل هيواد ، خپلو ښارونو ، کليو ، بانډو او کورنيو ته را ستانه شی او په خپل مورنی هېواد کې د عزت ژوند پيل کړي .
تل دی وي افغانستان

د ژينوا ، دوحې د لوزنامې اوهوکړي پاېلې

 ژينوا لوزنامه ۱۴د اپريل ۱۹۸۸زکال

دوحه هوکړه لیک ۲۹ فبروري ۲۰۲۰زکال

درانه لوستونکو ته ددی توپير او لوزنامې او هوکړي پاېلو باندی ځغلنده نظر وړاندې کوم هېله ده قضاوت تاسو او سياسي شنونکي وکړي.

د ژنوا لوزنامه د افغانستان ، پاکستان او په دوحه کې هوکړه د امريکا او طالبانوترمينځ لاسليک شوه.

د ژنوا لوزنامه د افغانستان پاکستان، شوروي،امريکا د بهرنيو چارو وزيرانو د ملگرو ملتونو د نماينده ( ديگوکوردويز» په مينځگړېتوب د بهرنيو چارو وزيرانو لاسليک کړولی د دوحی هوکړه د امريکا د بهرنيو چارو د وزارت نمايده خليلزاد او د طالبانو استازي ملا عبد الغني برادر تر مينځ لاسليک شوه.

 د ژنیوا په لوزنامه کي ملگرو ملتونو گډون درلود او د شوروي اتحاد د لښکرو وتل او پر دواړو خواوو د مرستو بندول مطرح وه . سره له دی چی شوروي پر افغان حکومت مرستی بندی کړې خو امريکا پاکستان او متحدينو يې مخالفينو ته درنی وسلی ور کړی. د دوحی په هوکړه کې د امريکا او متحدينو د پوځونو وتل او د افغانستان دولت د استازي له موجوديت پرته چې کومه پروسه سرته ورسيدله د ژنیوا د لوزنامې د تیارولو له بهیر په کښته کچه ورته امادګې نیول شوي وه . هلته هم د ژينوا لوزنامه د امریکایي او پاکستاني لورو له خوا عملي نه شوه ، یوازې د شوروي لښکرو وتلو او د افغانانو تر منځ خپل مينځې جگړو پېلدلو ته یي زمینه برابره کړه چې په زرگونوافغانانو په کې خپل خوږ ژوند له لاسه ور کړ ، ښارونه ، شخصي او دولتي شتمنی چور شوی او په سلگونو زره افغانان کډوالی ته اړ شول . د افغانستان  د وسلوال مجهز پوځ وسلی، او تجهيزات کباړ شول . د افغانستان وسلوال پوځ موجوديت ته د پاي ټکی کیښودل شو . په ملک کې مليشيي ځواکونه په ټولو ساحو کې جلا جلا واکمني کوله ، د قانون د نشتوالې له لاسه هر ډول ازادي او د بشر حقونه پايمال شوه ، په ټوله کې وحشت او بربريت حاکم شو.

د دوحې په هوکړه کي هم طالبان په رسميت وپيژندل شول او د افغانستان قانوني حکومت څنډي ته ټېل وهل شو .

د ژنيوا په لوزنامه کې د مجاهيدينو نوم چا نه دی ياد کړی خو د شوروي لښکرو وتل يي پایله شوه .

 د ژنیوا تړون د ۱۹۸۸زکال د اپریل په ۱۴ مه د ۴۱ غونډو د جوړولو په پایله کې د افغانستان، پاکستان، شوروي او امريکا د استازو او د ملگرو ملتونو د نماينده کوردويز په مينځگړيتوب د ملگرو ملتو په اروپایي مقر کې لاس ليک شو ، دی مذاکراتو ۷ کاله وخت ونيوه .

د دوحی په موافقه کې داکتر خليل زاد د امريکا د استازي په توګه رول درلوده.

زما له انده د دوحی موافقه چی د ۲۰۲۰ زکال  د فبرورۍ په ۲۹ مه نیټه د امريکا ، طالبانو له خوا د قطر هېواد پلازمینه کې لاسليک شوه ارزو لرم چی د دی لوزنامې پاېلی په وحشت او بربريت تمامې نه شي ځکه افغان ولس په تير ۴۱ کلن خونړي جنگ کې خورا سخت زيانونه ليدلي او نور له جنگ جگړو ستومانه شوي ، سوله د هر افغان ارمان او هيله ده خو سوال دادی چې څه ډول سوله غواړو؟

زما په فکر داسی سوله چی د پاکستان لار نخشه او موخی په کې نه وي نغښتې ! هلته افغاني تل پاتې او باعزته سوله راتللی شي چی د بين الافغاني ناستو په پایله کې د افغان اوږدې غميزې ته د پای ټکې کېښودل شي ، اوربند وشي . افغاني ناستو کې هغه شخصيتونه د ګډون په موخه په گوته شي چی هيڅ ډول جرمي سابقه ونه لري ، د خپل هيواد ملي گټوته وفادار او هوډمن وي داسی کسان خورا ډېر دي ، خو نن هغه کسان چی د جرمونو، غلاوو ، قتلونو، فساد بی شميره دوسیي لري ولی د زورواکۍ ، پول واکۍ او پردې پالنې په زور یي ځانونه مطرح شخصيتونه جوړکړي  وايي په هره ملي مسله کې د ګډون ، نطر ورکولو او تصمیم نیولو استحقاق لري .

زما وړاندیز دادی چې د۴۱ کلن روان ناورين په ځانګړې توګه په تيرو ۱۹ کلونو کې کومې ناخوالې او بدبختۍ چې د یادو مشخصو څېروپه وجود کې رامنځته شوي ، د حکومت له خوا د وړاندې شوي  همدې شعار د عمل جامې د اغوستو له لارې چې ( حساب ورکوو حساب اخلو ) د سولي ملي پروسه د ملي سياسي شخصيتونو په واسطه مديرت شي او هغه چاته کلکه سزا ور کړي چی د سولي مخنیوی کوي ، د ملي يوالي ضد کړنو قومگرايي او ژبني تعصب ته لمن وهي .

 محمداقا شيرزا